بسم الله الرحمن الرحیم

وبسایت پرسمان متعلق به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها تا حدی مفید و آموزنده پوپولیسم و رئالیسم را تعریف کرده است که در اینجا آنرا باز نشر میدهیم:

پوپولیسم

(populis) به معنی حکومت توده وار، یا مردم باور و... است که ریشه این نوع تفکر در میان روشنفکران تندرو روسیه، در دهه 1860 با ظهور نارودینکها (مردم باوران) پدید آمد. به اعتقاد آنها، روسیه بی آن که مرحله سرمایه داری را بگذارند، می تواند مستقیم به سوسیالیسم برسد و اساس آن را می توان بر کمون های روستایی گذاشت.
اندیشه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی که در قالب «پوپولیسم» شناخته می شوند، بسیار متفاوت بوده و در هر جامعه و کشوری شکل خاص خود را دارد (دانشنامه سیاسی، داریوش آشوری، ص 300).
اما به طور کلی می توان مؤلفه های ذیل را به عنوان ارکان اساسی آن نام برد:
1. جلب پشتیبانی مردم با توسل به وعده های کلی و مبهم نظیر برابری، برادری، مساوات و... (سیاست های مقایسه ای، عبدالعلی قوام، ص 144).
2. پیشبرد هدف های سیاسی، مستقل از نهادها و احزاب موجود، با فراخوانی و بسیج توده مردم.
3. مخالفت اساسی با جامعه مدنی (فرهنگ علوم سیاسی، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، 1374، ص 264 و جامعه شناسی سیاسی، حسین بشریه، نشر نی، ص 341).
بنابراین در این گونه نظام ها به جای این که مشارکت سیاسی افراد همراه با آگاهی و بینش کامل و به شکل نهادینه و نظام مند باشد، به مشارکت توده ای و همراه با احساسات و هیجانات، تحت تأثیر تبلیغات سهمگین اکتفا می شود و حکومت شیوه ای اقتدار طلب با ساخت قدرت یک جانبه پیدا می کند.

.......

رئالیسم

رئالیسم (realism) ؛ لغتى فرانسوى است که از ریشه (real) به معناى «واقعى» اخذ شده است. واژه هاى نظیر حقیقت گرایى، واقعیت گرایى، واقع بینى، حقیقت پرستى، واقع گرایى معادل این اصطلاح در فارسى به شمار مى روند.
این اصطلاح که بیشتر در مقابل ایدئالیسم (idealdsm) - به معناى تصویرگرایى، معناگرایى و آرمانگرایى - استعمال مى شود از نظر مفهوم دچار پیچیدگى، ابهام و اشتراک معنایى بوده و در حوزه هاى متعددى نظیر، سیاست، فلسفه، اخلاق، هنر و ادبیات و مباحث زیبایى شناختى، کاربرد دارد. از این رو در هر حوزه، معنایى خاص خود را مى طلبد، اما شاید بتوان در یک تعریف کلى و تا حدى متناسب باحوزه هاى مختلف، چنین گفت: «رئالیسم عبارت است از وضع و حالتى که در آن به امورى که داخل در متن واقع، و خارج از ذهن انگاشته مى شود، اهتمام ویژه داده مى شود». (فرهنگ واژه ها، عبدالرسول بیات، مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینى، 1381، ص 290)
جهت آشنایى بیشتر به بررسى کارکرد این اصطلاح در برخى حوزه ها مى پردازیم:

الف. رئالیسم در سیاست:

در عرصه سیاسى و اجتماعى رئالیسم کاربرد خاصى و محدودى از واقعیت را در بر دارد. رئالیسم در این عرصه به معناى ارزیابى و عمل همراه با واقع بینى واستفاده از امکانات موجود در جهت حکومت و کسب قدرت و منافع بیشتر است. در این نگرش بر خلاف ایدئالیسم که سیاست را هنر خوب حکومت کردن و بر محور اصول اخلاق و متعالی انسانى مى داند، حکومت کردن به هر شکل ممکن تجویز مى شود. و یک انسان معقول سیاسى را یک عمل گرا (pragmatist)ى تمام عیار مى داند. متأسفانه در جهان سیاست، که بیشتر، نگرشهاى مادى و سکولار حاکم است، پیرو توصیه هاى نیکولو ماکیاولى - به عنوان یک رئالیست افراطى - بیشتر سیاست مداران و دولتمردان، بر طبق این اصول و اندیشه هاى واقع گرایانه اش مى کند.
اما از دیدگاه مکاتب الهى، هر چند توجه به واقعیات اصلى مهم بوده، اما به هیچ وجه کافى و تعیین کننده خط و مشى و رفتار سیاسى نمى تواند باشد، زیرا رئالیسم مبتنى بر عقلانیت سکولار و ابزارى، توانایى شناخت تمامى واقعیات این جهان، و ابعاد وجودى انسان و مصالح واقعى آن را نداشته، و تنها این مهم از عهده وحى الهى و خداوند متعال که به همه ابعاد وجودى انسان و نیز کمالى او و رابطه انسان با جهان و مصالح واقعى او علم کامل دارد، ساخته است. از این رو حکومت دینى، آموزه هاى اصیل دینى را در مرتبه اى بالاتر از قدرت و سیاست دانسته و ضمن توجه به واقعیات موجود و شرایط محیطى و منافع ملى و... آرمان گرایى واقع بینانه را ملاک عمل خود قرار مى دهد.

ب. رئالیسم در فلسفه:

مفهوم رایج اصطلاح رئالیسم فلسفه این است که: «هستى اشیاء، مستقل از شناخت و ادراک و ذهن اشخاص است.» اساساً چه ما به عنوان فاعل شناسا (سوژه) به شناخت اشیاء اقدام کنیم و چه اقدام نکنیم - و اساساً چه چیزى به نام ذهن و فاعل شناسند وجود داشته باشد، یا نه - جهان خارج بر سر جاى خود وجود واقعى عینى دارد. در مقابل این تفکر، ایدئالیسم قراردارد و به معناى تحویل تمام واقعیت به اندیشه وصور ذهنى یا به عبارتى به فاعل شناساست. (ر.ک: همان، ص 293-290)
فلسفه اسلامى از بعضى جهات در رده فلسفه هاى رئالیستى جاى مى گیرد (اصول فلسفه و روش رئالیسم، علامه محمد حسین طباطبایى، انتشارات صدرا) و از جهت مقدم کردن حقیقت غیر مادى بر ماده، به یک معنا از فلسفه هاى ایدئالیستى محسوب مى شود. (فرهنگ واژه ها، همان، ص 56)

ج. رئالیسم در هنر و ادبیات:

به موجب آن طبیعت و سایر مظاهر طبیعى باید با تمام زشتى ها و زیبایى هایش در هر اثر هنرى نمودار گردد. به طور کلى پیروان این مکتب معتقدند که هنر بیان مستقیم واقعیات و تجربه و تحلیل علل آن مى باشد. این روش، دخالت، عواطف و احساس را در خلق اثر نهى مى کند و در مقابل «رمانتیسم» که بر تخیلات و احساسات استوار است، قرار مى گیرد.
رئالیسم بر خلاف رومانتیسم، مکتبى است «اوبژکتیو» [برونى ]، و نویسنده رئالیست هنگام آفریدن اثر بیشتر تماشاگر است و افکار و احساسات خود را در جریان داستان ظاهر نمى سازد. (لغت نامه دهخدا).
از پیشوایان بزرگ این سبک در ادبیات باید در فرانسه «بالزاک» را نام برد که در نیمه دوم قرن نوزدهم م. با نوشتن «کمدى انسانى» پیشواى مسلم نویسندگان رئالیست به شمار آمد. (مکتب هاى ادبى، رضا سید حسینى، صص 119-137 و شاهکار نثر فصیح فارسى، سعید نفیسى). منتسل، دگا، تولستوى و... از دیگر افراد شاخص این مکتب هستند.
در ادب پارسى شیوه هایى به نام سبک خراسانى و عراقى و...، نظیر این روش، محسوب مى گردند.
سور رئالیسم (msilaerruS) نهضتی هنری است که در قرن بیستم پدید آمد. این جریان می کوشد مطاوی »خفایای ذهن « (dmiM suoicnocbuS) را از طریق دیدن امور و وقایع در خواب نمایش دهد. اولین سور رئالیست ها شعرای فرانسوی و نماد گرایانی (stsylobmyS) بودند که در پی بیان افکار خارج از چارچوب های عقلانی سازی anoitoR (noitazil) و ارزش های سنتی هنر بودند . rdA . fxO ... .msilaerruS . L

لینک منبع: اینجا

اگر دقت داشته باشید متوجه میشوید که در حقیقت عقاید تمام مخالفین مذهب شیعه و ولایت فقیه بیشتر بر مبنای پوپولیست استوار است تا به قول خود لیبرالیسم و ... [از آتئیست ها تا وهابیون و اصلاح طلبان افراطی].