مکتب رئالیسم

بسم الله الرحمن الرحیم

 

آنچنان که پروفسور کریستنسن نیز سخن پروفسور نیبرگ را تأیید میکند ماه زرتشتیان سی روز داشته و هر روز آن به نام خدایی بوده است (1)، سال در گاهشماری زرتشتیان نیز دوازده ماه دارد + یک پنج روز آخر سال که به آن پنجی نیز میگویند [که جمع روزهای سال بشود 365 روز]. هر روز ماه بنام یک ایزد در آیین زرتشت است. نام ایزدان این روزها را در اوراد سی روزه کوچک و سی روزه بزرگ در خرده اوستا که یکی از بخش های اوستا (کتاب مقدس زرتشتیان) است میتوانیم ببینیم که متن ترجمه سی روزه کوچک بدین صورت میباشد [فرقی بین سی روزه کوچک و بزرگ در نامگذاری روزها نیست و در این خصوص یکسان هستند، در موارد دیگری متفاوت اند که از زبان دکتر ابراهیم پورداوود بدان خواهیم پرداخت]:

سی روزه کوچک (2)

1. [روز] «هرمزد» رایومند فره مند [و] امشاسپندان.

2. [روز] «بهمن»، آشتی پیروز که دیدبان دیگر آفریدگان است. دانش سرشتی مزدا آفریده. دانش آموزشی مزدا داده.

3. [روز] «اردیبهشت»، زیباترین [امشاسپندان]، نماز «اَیریَمَن ایشیَه» یِ توانای مزدا آفریده [و] «سَوکَ» یِ نیک فراخ دیدگاه مزدا آفریده اَشَوَن.

4. [روز] «شهریور»، فلز گداخته و آمرزشی که درویشان را پناه بخشد.

5. [روز] «سپندارمذ» نیک. «راتا» ی نیک فراخ دیدگاه مدا آفریده اَشَوَن.

6. [روز] «خرداد» رَد. «یایریه هوشیتی»، [ایزدان] سال و روان رَدانِ اَشَه.

7. [روز] «امرداد» رَد. گله  های پرواری، خرمن سود بخش، «گَوکِرنَ» ی زورمندِ مزدا آفریده.

[هاونگاه]

«مهر» فراخ چراگاه و «رام» بخشنده چراگاه خوب.

[رپیثوینگاه]

«اردیبهشت» و «آذر» اهوره مزدا.

[ازیرینگاه]

رد بزرگوار «نپات اپام» و آب مزدا آفریده.

[اویسروثریمگاه]

فروشی های اشونان و زنان و گروه فرزندانشان. «یایریه هوشیتی» و «ام» یِ نیک آفریده بُرزمَند و «بهرام» اهوره آفریده و «اوپَرَتات» پیروز.

[اشهینگاه]

«سروش» پارسای پاداش بخش پیروز گیتی افزای و «رشنِ» راست ترین و «ارشتادِ» گیتی افزای.

8. [روز] «دادار» (دی به آذر). اهوره مزدای رایومند فره مند [و] و امشاسپندان.

9. [روز] «آذر» اهوره مزدا. فر [و] پاداش مزدا آفریده، فر ایرانی مزدا آفریده، فرّ کیانی مزدا آفریده و آذر اهوره مزدا...

10. [روز] «آبان» نیک مزدا آفریده. آب «اَرِدوسوَر اَناهیتا» ی اَشَوَن، همه آبهای مزدا آفریده و همه گیاهان مزدا آفریده.

11. [روز] «خورشید» جاودانه رایومند تیز اسب.

12. [روز] «ماه» در بردارنده تخمه گاو، گاو یگانه آفریده و چار پایان گوناگون.

13. [روز] «تیر» ستاره رایومند فره مند و «سَتَویسِ» توانای مزدا آفریده: فراز آورنده آب و ستارگان در بردارنده تخمه آب و تخمه زمین و تخمه گیاه، ستاره «وَنَند» مزدا آفریده، ستاره «هفتورنگ» مزدا آفریده فره مند درمان بخش.

14. [روز] «گِوش». «گِوش تَشَن»، «گوشورون»، «درواسپِ» توانای مزدا آفریده اَشَوَن.

15. [روز] «دادار» (دی به مهر). اهوره مزدای رایومندِ فره مند [و] امشاسپندان.

16. [روز] «مهر» فراخ چراگاه، [آن] هزار گوش ده هزار چشم، [آن] ایزد نامبردار و «رام» بخشنده چراگاه خوب.

17. [روز] «سروش» پارسای دلیر «تن-مَنثَره»ی سخت رزم افزار اهورایی.

18. [روز] «رشنِ» راست ترین و «ارشتادِ» گیتی افزای و جهان پرور و گفتارِ راستِ گیتی افزای.

19. [روز] «فروردین». فَرَوَشی های نیرومند پیروز اشونان.

20. [روز] «بهرام» اهوره آفریده، «اَمَ»ی نیک آفریده بُرزمَند و «اوپَرَتاتِ» پیروز.

21. [روز] «رام» بخشنده چراگاه خوب، «اندروایِ» زبردست، دیدبان دیگر آفریدگان. آنچه را از تو _ای اندروایِ اشون!_ که از آن سپند مینوست.

«ثواش» جاودانه، «زروان» بی کرانه و زمانه جاودانی.

22. [روز] «باد» نیک کُنِش زیرین، زبرین، پیشین و پسین. دلیری مردانه.

23. [روز] «دادار» (دی به دین). اهوره مزدای رایومند فره مند [و] امشاسپندان.

24. [روز] «دین» نیک مزداپرستی. «چیستا»ی راست ترین مزدا آفریده اشون.

25. [روز] «ارد» نیک، «چیستی» نیک، «اَرث»ی نیک، «رسستات» نیک، فر [و] پاداش مزدا آفریده، «پارندیِ» سبک گردونه، فر ایرانی مزدا آفریده، فر کیانی مزدا آفریده، فر ناگرفتنی مزدا آفریده و فر مزدا آفریده زرتشت.

26. [روز] «اشتاد» گیتی افزای و کوه «اوشیدرن»ی مزدا آفریده بخشنده آسایش اَشَه.

27. [روز] «آسمان» بلند توانا. بهترین سرای (بهشت) اشونان، بخشنده روشنی و سراسر خوشی.

28. [روز] «زامیاد» ایزد نیک کنش، این جاها، این روستاها، کوه «اوشیدرن»ی مزدا آفریده بخشنده آسایش اَشَه، همه کوههای بخشنده آسایش اشه مزدا آفریده، فر کیانی مزدا آفریده و فر ناگرفتنی مزدا آفریده.

29. [روز] «ماراسپند» (= «مَنثَره سپِنتَ») اشونِ کارآمد، دادِ دیو ستیز، داد زرتشتی، رَوشِ دیرین، دین نیک مزداپرستی، باور داشتن به «مَنثَره»، هوش دریافت دین مزداپرستی، آگاهی از «مَنثَره»، دانش سرشتی مزدا آفریده [و] دانش آموزشی مزدا داده.

30. [روز] «انیران» جاودانی، «گَرزمانِ» روشن، «همستکان» جاودانی، «چینود» پل مزدا آفریده، رَدِ بزرگوار «نپات اپام»، آب مزدا آفریده، «هوم» اَشَوَن سرشت، «دهمان آفرین» نیک، «دامویش اوپَمَن» چیره دست، همه ایزدان اَشَوَن مینُوی [و] جهانی، فَرَوَشی های نیرومند پیروز اشونان، فروشی های نخستین آموزگاران گیش، فروشی های نیاکان و ایزدان نامبردار.

بنابراین ترتیب و نام ایزدان روزهای ماه سی روزه گاهشماری زرتشتیان بدین صورت است:

I. اهورامزدا

II. بهمن

III. اردیبهشت

IV. شهریور

V. اسفندارمذ

VI. خورداد

VII. امرداد

VIII. دی به آذر

IX. آذر

X. آبان

XI. خورشید

XII. ماه

XIII. تیر

XIV. گوش

XV. دی به مهر

XVI. مهر

XVII. سروش

XVIII. رشن

XIX. فروردین

XX. ورهرام

XXI. رام

XXII. باد

XXIII. دی به دین

XXIV. دین

XXV. ارد

XXVI. اشتاد

XXVII. آسمان

XXVIII. زامیاد

XXIX. مانتره‌ سپند

XXX. انارم

 

دکتر ابراهیم پورداوود نیز در اینباره میگوید (3):

سیروزه

هر ماه بی کم و بیش دارای سی روز بوده و در پایان سال پنج روز میافزودند تا سال درست دارای سیصد و شصت و پنج روز باشد. نگهبانی هریک از سی روز ماه بیکی از فرشتگان سپرده شده و بنام همان فرشته نامزد گردیده است. سیروزه بعدد روزهای ماه دارای سی فقره است و در هر فقره مرتباً ایزد مخصوص همان روز با همکنان و یارانش یاد شده است. سیروزه از جمله قطعاتی است که در آن گروهی از ایزدان مزدیسنا باهم یاد شده اند. در یسنا 16 و در هفتن یشت نیز ایزدان معروف باهم آمده اند. در سیروزه بمطالبی برنمیخوریم که در قسمتهای دیگر اوستا نباشد چه همین ایزدان در سراسر اوستا بخصوصه در یسناها، غیر از گاتها، و در یشتهائی که متعلق به برخی از این ایزدان است با همین صفات مکرراً یاد شده اند. اسماء مجرّده را که در هریک از فقرات با ایزد همان روز یاد شده نیز فرشتگانی دانسته اند. مثلاً آشتی و آمرزش و دانائی و توانائی و سود و جوانمردی و غیره نیز شخصیت یافته فرشتگانی هستند برازنده ستایش و نیایش و این یک از خصایص دین زرتشتی است که از برای هرچیز خوب و نیک فرشته ای قائل شده و باو درود سپاس تقدیم میکنند.

در خورشید یشت هم از صد و هزار ایزدان مینوی سخن رفته در فقره 1 آن آمده: "در هنگامی که خورشید بتابد صد و هزار ایزدان مینوی برخاسته این فر را برگرفته در روی زمین اهورا آفریده پخش کنند تا با آن جهان راستی و هستی راستی را بپرورانند".

... ایزدان معروف مزدیسنا همانند که روزهای ماه را بنامهای آنان خوانده اند. گروهی از ایزدان دیگر را از یاوران و همراهان و همکنان یا بگفته کتب پهلوی همکاران ایزدان معروف دانسته اند. نظر باین ایزدان عمده آنچه پلوتارُخس (Plutarkhos) مورخ یونانی (در قرن اول میلادی میزیسته) مینویسد که اهورامزدا بیست و چهار فرشتگان بیافرید چندان از حقیقت دور نیست. خود ایزدان بزرگ از همکاران مهین فرشتگان که آنان را امشاسپندان گویند شمرده شده اند. در این جا یادآور میشویم که اساساً در سر امشاسپندان خرد مقدس آفریدگار را که سپنتو مینو Spento mainyava گویند جای داشته بعدها اهورامزدا را بجای سپند مینو قرار داده اند در آفرین دهمان که ذکرش در مقاله آفرینگان بیاید، چنانکه در کتب دیگر دینی همکاران امشاسپندان از این قرار اند:

امشاسپندان                                        ایزدان همکار

(1) هرمزد       _____________  دی بآذر، دی بهمر، دی بدین

(2) بهمن        _____________  ایزد ماه، ایزد گوش، ایزد رام

(3) اردیبهشت _____________  ایزد آذر، ایزد سروش، ایزد بهرام

(4) شهریور     _____________  ایزد خور (4)، ایزد مهر، ایزد آسمان، ایزد انیران

(5) سفندارمذ _____________  ایزد آبان، ایزد دین، ایزد ارت، ایزد ماراسپند

(6) خرداد       _____________  ایزد تشتر (تیر)، ایزد فروردین، ایزد باد

(7) امرداد      _____________  ایزد رشن، ایزد اشتاد، ایزد زامیاد

چنانکه ملاحظه میشود هریک از سی روز ماه باسم یکی از امشاسپندان و یا باسم یکی از همکاران آنان نامیده شده است گذشته از ایزدان عمده سیروزه ایزدان مهم دیگری در مزدیسنا داریم از آن جمله اند نریوسنگ و هوم و اَپَم نپات و غیره که همه در ردیف همکاران ایزدان بزرگ یاد شده اند.

نخستین روز ماه باسم هُرمزد خدای یگانه نامزد شده. دومین تا خود هفتمین روز را باسامی امشاسپندان که بهمن و اردیبهش و شهریور و سپندارمذ و خرداد و امرداد باشند نامزد کرده اند، باستثنای روزهای هشتم و پانزدهم و بیست و سوم که نیز باسم آفریدگار «دی» نامیده میشوند. بروزهای دیگر ماه اساسمی ایزدان معروف چون آذر و آبان و خورشید و ماه و تیر و گوش و مهر و سروش و رشن و فروردین و بهرام و رام و باد و دین و ارششنک (ارت) و اشتاد و آسمان و زامیاد و مهراسپند (ماراسپند) و انیران داده اند. در جزوه خرده اوستا دو سیروزه داریم نخستین که مختصر تر است سیروزه کوچک نامیده میشود و دومی که مفصل تر است موسوم است به سیروزه بزرگ. در سیروزه کوچک فقط بذکر اسامی امشاسپندان و ایزدان و همکارانشان اکتفاء گردیده بدون اینکه در آغاز فقرات مانند سرآغاز یشتهائی که به برخی از این امشاسپندان و ایزدان متعلق است کلمه خشنوتره (بخشنودی) افزوده باشند چون بخشنودی اهورامزدا، بخوشنودی امشاسپند بهمن، بخوشنودی ایزد آذر و غیره؛ یا اینکه پس از اسم امشاسپند و ایزدی کلمه یَزمَئیده یعنی ما میستائیم آمده باشد چون اهورامزدا را ما میستائیم و غیره. بنابراین فقرات سیروزه کوچک دارای جملات مستقلی نیست بلکه فهرستی است از اسامی امشاسپندان و ایزدان اما در سیروزه بزرگ پس از ذکر هریک از امشاسپندان و ایزدان کلمه یَزَمئیده افزوده شده است و فرق دیگری که در میان دو سیروزه موجود است این است که در سیروزه بزرگ صفاتی که از برای ایزدان آورده شده کامل تر است فرشتگانی که در هریک از فقرات سیروزه باهم یاد شده اند و کلیه کلماتی که با آنها آمده چه صفت و چه اسم مجرد همه باهم مربوط اند.

... سی روزه بخصوصه در روز سی ام و در روز سی ام ششمین ماه و در روز سی ام دوازدهمین ماه پس از وفات کسی خوانده میشود بنابراین دعائی است از برای آمرزش روان و بهمین مناسبت یسنای 26 را که راجع است بفروهر در آخر سیروزه بزرگ افزوده اند. در کتب پهلوی و پازند نیز سی ایزدان روزهای ماه بهمین ترتیبی که در سیروزه دیده میشوند یاد شده اند.

... سیروزه کوچک

1 (روز) هرمزد شکوهنده خرهمند (و) امشاسپندان

2 (روز) بهمن، آشتی پیروزگر که سرآمد (دیدبان) آفریدگان دیگر است، دانش فطری مزدا داده، دانش اکتسابی مزدا داده.

3 (روز) اردیبهشت زیباترین، نماز ائیریمن ایشیه توانای مزداداده سئوکانیک دور بیننده مزدا داده پاک

4 (روز) شهریور، فلز گداخته، آمرزش (رحم) که درویشان (بینوایان) را پناه دهد.

5 (روز) سپندارمذ نیک، راتای (5) نیک دور بیننده مزداداده پاک.

6 (روز) خردادِ رد، یائیریا هوشیتی، (فرشتگان) سال، روان (سروران) راستی

7 (روز) امرداد رد، گله های پرواری، خرمن سود دهنده، گئوکرِنَ زورمند مزدا داده

[هاونگاه] مهر دارنده دشتهای فراخ و رام چراگاه خوب بخشنده

[رپیتوینگاه] اردیبهشت و آذر اهورامزدا

[ازیرینگاه] سرور بزرگوار نپات اپم و آب مزدا داده

[اویسروتریمگاه] فروهرهای پاکدینان و زنان با گروه دلیران (فرزندانشان) و یائیریا هوشیتی و اَمَ خوب ساخته شده خوب رَسته (بالا) و بهرام اهوراداده و اوپرتات پیروزمند

[اشهینگاه] سروش پاک پاداشگزار پیروزگر فزاینده گیتی، رشن راست ترین و اشتاد فزاینده گیتی

8 (روز) دادار (دی بآذر) اهورامزدای شکوهنده خرهمند (و) امشاسپندان

9 (روز) آذر پسر اهورامزدا، فرّ (و) سود مزداداده. فرّ ایرانی مزدا داده و فرّ کیانی مزدا داده، آذر پسر اهورامزدا، کیخسرو، دریاچه خسرو، کوه اسنونت مزدا داده، دریاچه چئچست مزداداده و فرّ کیانی مزداداده، آذر پسر اهورامزدا - ای آذر مقدس رزمیان، ای ایزد پر فرّ، ای ایزد پرچاره و درمان - آذر پسر اهورامزدا با همه آتشها، نافه (نبیره) پادشاهی ایزد نریوسنگ

10 (روز) آبان نیک مزداداده، آب اَرِد وی ناهید پاک، همه آبهای مزدا داده، همه گیاههای مزداداده

11 (روز) خورشید بیمرگ (جاودانی) شکوهنده تیز اسب

12 (روز) ماه در بردارنده تخمه گاو و گاو (جانور) یگانه آفریده و گاو بسیار گوناگون (اقسام جانوران)

13 (روز) تیر، ستاره شکوهنده خرهمند، ستویس توانای مزدا داده، فراز آورنده آب، ستارگان مزدا داده در بردارنده تخم آب، تخمه زمین، تخمه گیاه، ونند ستاره مزدا داده، آن ستاره هفتو رنگ مزدا داده خرهمند درمان بخش

14 (روز) گوش تَشَن، گوشورون، درواسپ توانای مزدا داده پاک

15 (روز) دادار (دی بمهر) اهورامزدای شکوهنده خرهمند (و) امشاسپندان

16 (روز) مهر دشتهای فراخ دارنده هزار گوش ده هزار چشم ایزدی که بنامش خوانده شده و رام چراگاه خوب بخشنده

17 (روز) سروش پاک دلیر تن فرمان قوی اسلحه اهورائی

18 (روز) رشن راست ترین و اشتاد فزاینده گیتی و پروراننده گیتی، کلام راست گفته شده گیتی افزا

19 (روز) فروردین {،} (فروهرها) نیرومند بسیار پیروزگر پاکدینان

20 اَمَ خوب ساخته شده خوب رَسته (خوب بالا) (روز) بهرام اهورا داده و اوپرتات پیروزمند

21 (روز) رام چراگاه خوب بخشنده، اندروای (ویو = فرشته هوا) در بالا کارگر که دیدبان آفریدگان دیگر است. آنچه از تو ای اندروای که از خرد مقدس است (ما میستائیم)، ثواش بیزوال، زمانه (زروان) بیکرانه، زمانه جاودانی

22 (روز) باد نیک کنش که از پائین (و) از بالا (و) از پیش (و) از پس (وزد)، دلیری مردانه

23 (روز) دادار (دی بدین) اهورامزدای شکوهنده خرهمند (و) امشاسپندان

24 راست ترین علم (چیستا) مزدا داده مقدس (روز) دین نیک مزدیسنی

25 (روز) ارد نیک، چیستی نیک، ارث نیک، رسستات نیک، فرّ (و) سود مزدا داده، پارندی سبک گردونه، فرّ ایرانی مزدا داده، فرّ کیانی مزدا داده و فرّ بدست نیامدنی مزدا داده، و فرّ مزدا داده زرتشت

26 (روز) اشتاد گیتی افزا، کوه اوشیدَرِنَ مزدا دادهِ سهولت اشا (رفاهیّت راستی) بخشنده

27 (روز) آسمان بلند توانا، بهترین سرای (بهشت) پاکان، روشنی سراسر خوشی بخشنده

28 (روز) زامیاد ایزد نیک کنش _ این جاها، این روستاها _ کوه اوشیدَرِنَ مزدا داده (و) رفاهیّت راستی بخشنده و همه کوههای رفاهیّت راستی (و) بسیار رفاهیّت بخشنده مزدا داده و فرّ کیانی مزدا داده و فرّ بدست نیامدنی مزدا داده

29 (روز) ماراسپند (مهراسپند) پاک کارگر، قانون ضدّ دیوها، قانون زرتشتی، سنت کهن دین نیک مزدیسنی، ایمان بکلام مقدس (مهراسپند) هوش (ادراک) دریافتن دین مزدیسنی، آگاهی از کلام مقدس (مهراسپند)، دانش فطری مزدا داده، دانش اکتسابی مزدا داده

30 (روز) انیران جاودانی، گرزمان روشن (عرض)، جایگاه همستکان جاودانی پل چینوات (صراط) (6) مزدا داده، سرور بزرگوار نپات اَپَمو آب مزدا داده، هوم پاک سرشت، دهمان آفرین نیک، داموئیش اُوَپمنَ زورمند. همه ایزدان پاک مینوی (و) جهانی، فروهرهای نیرومند بسیار پیروزگر پاکدینان، فروهرهای نخستین آموزگاران کیش (پوریوتکیشان)، فروهرهای نیاگان (نبانزدیشتان)، ایزدان بنام یاد شده

 

توجه داشته باشید بر این اساس هرگونه نامگذاری روزهای ماه غیر از نامگذاری که بیان کردیم از اساس باطل و نشان از فاقد سواد لازم بودن نویسنده است چرا که در تضاد با متن اوستا و نتیجتاً بهیچ وجه نمیتواند زرتشتی باشد بلکه نامگذاری من درآوردی خواهد بود.

موبد کوروش نیکنام نیز در اینجا گاهشماری زرتشتیان را شرح داده است لکن مشکلی که هست این است که وقتی خواسته نام ایزدان روزها را بیان کند (در همان خط اول) فراموش کرده نام دختر اهورامزدا سپندارمذ را برای روز پنجم بگوید فلذا بجای سی روز بیست و نه روز را صرفاً عنوان کرده است!. سخنان ایشان پیرامون یکسان پنداری گاهشماری هخامنشیان و اوستا موجه نیست چرا که فی المثل عناوین ماه های گاهشماری هخامنشی متفاوت از گاهشماری زرتشتیان بوده است و ایضاً خیلی ازین ایزدان روزها زرتشتی هستند و هیچ سندی نیست بتواند عنوان کند شاهان هخامنشی به ایشان ذره ای اعتقاد داشتند [مشابه دو دختر اهورامزدا در آیین زرتشت یعنی امشاسپند اشه وهیشته (اردیبهشت) و امشاسپند سپنته آرمیتی (سپندارمذ/اسفندارمذ) که هیچ جایگاهی در اعتقادات هخامنشیان نداشتند با اینکه جزء ستون ها و ایزدان اصلی [هفت امشاسپند] آیین زرتشت هستند].

 

پی نوشت

1. ایران در زمان ساسانیان، آرتور کریستنسن، مترجم: رشید یاسمی، ویراستار: حسن رضایی باغ بیدی، صفحه 113.

2. اوستا، کهن ترین سرودها و متن های ایرانی (گزارش و پژوهش)، جلیل دوستخواه، صفحات 629 الی 632.

3.خرده اوستا، جزوی از نامه مینوی، ابراهیم پورداود، صفحات 185 الی 197.

4. خورشید

5. «راتا» آنچنان که دکتر پورداوود در پاورقی کتاب میگوید فرشته جود و بخشش است و احیاناً با «را» و «تا» حرف اضافه یا حرف ربط و... اشتباه نشود. چنانچه میدانیم خود دکتر گفت در این اوراد هر روز بنام یک ایزد است ولی عموماًَ ایزد/ایزدان همکن و یار آن ایزد نیز ستاییده شده اند.

6. بنظر میرسد تشبیه پل چینود به پل صراط توسط دکتر پورداوود فقط ازین جهت صحیح است که این پل جدا کننده انسان های بهشتی و دوزخی است وگرنه در موارد دیگر حتی در تضاد با آموزه های اسلام است (برای تشریح پل چینوت بنگرید به اینجا، فی المثل همین مورد که این پل از قله ای در رشته کوه البرز شروع میشود تا عرش در تضاد با پل صراطی است که اساساً هیچ کجا ذکر نشده در کره زمین قرار دارد). اما برای این ادعا که گفته شود پل صراط همان کلیت را از آموزه های آیین زرتشت به عاریت گرفته باید عرض شود موبد کوروش نیکنام اساساً ایده پل چینوت را زرتشتی شده و دستکاری شده پل صراط اسلام میدانند (بنگرید به اینجا).

 

تکلمه:

بر این اساس برآن شدیم تا امسال را بین دو گاهشماری هجری شمسی و زرتشتی یعنی سال 1401 را با سال 3760 زرتشتی تطبیق بدهیم.

 

1401 هجری شمسی ـــــــــــــــ 3760 شمسی زرتشتی

فروردین ماه _______________ فروردین ماه

1 __________________ هرمزد روز

2 __________________ وهمن روز

3 __________________ اردیبهشت روز

4 __________________ شهریور روز

5 __________________ سپندارمذ روز

6 __________________ خورداد روز

7 __________________ امرداد روز

8 __________________ دی به آذر روز

9 __________________ آذر روز

10 _________________ آبان روز

11 _________________ خورشید روز

12 _________________ ماه روز

13 _________________ تیر روز

14 _________________ گوش روز

15 _________________ دی به مهر روز

16 _________________ مهر روز

17 _________________ سروش روز

18 _________________ رشن روز

19 _________________ فروردین روز

20 _________________ بهرام روز

21 _________________ رام روز

22 _________________ باد روز

23 _________________ دی بدین روز

24 _________________ دین روز

25 _________________ ارد روز

26 _________________ اشتاد روز

27 _________________ آسمان روز

28 _________________ زامیاد روز

29 _________________ مانتره سپند روز

30 _________________ انارام روز

___________________ اردیبهشت ماه

31 _________________ هرمزد روز

اردیبهشت ماه ________________

1 _________________ وهمن روز

2 _________________ اردیبهشت روز

3 _________________ شهریور روز

4 _________________ سپندارمذ روز

5 _________________ خورداد روز

6 _________________ امرداد روز

7 _________________دی به آذر روز

8 _________________ آذر روز

9 _________________ آبان روز

10 ________________ خورشید روز

11 ________________ ماه روز

12 ________________ تیر روز

13 ________________ گوش روز

14 ________________ دی به مهر روز

15 ________________ مهر روز

16 ________________ سروش روز

17 ________________ رشن روز

18 ________________ فروردین روز

19 ________________ بهرام روز

20 ________________ رام روز

21 ________________ باد روز

22 ________________ دی به دین روز

23 ________________ دین روز

24 ________________ ارد روز

25 ________________ اشتاد روز

26 ________________ آسمان روز

27 ________________ زامیاد روز

28 ________________ مانتره سپند روز

29 ________________ انارام روز

__________________ خرداد ماه

30 ________________ هرمزد روز

31 ________________ وهمن روز

خرداد ماه ___________________

1 _________________ اردیبهشت روز

2 _________________ شهریور روز

3 _________________ سپندارمذ روز

4 _________________ خورداد روز

5 _________________ امرداد روز

6 _________________دی به آذر روز

7 _________________ آذر روز

8 _________________ آبان روز

9 _________________ خورشید روز

10 ________________ ماه روز

11 ________________ تیر روز

12 ________________ گوش روز

13 ________________ دی به مهر روز

14 ________________ مهر روز

15 ________________ سروش روز

16 ________________ رشن روز

17 ________________ فروردین روز

18 ________________ بهرام روز

19 ________________ رام روز

20 ________________ باد روز

21 ________________ دی به دین روز

22 ________________ دین روز

23 ________________ ارد روز

24 ________________ اشتاد روز

25 ________________ آسمان روز

26 ________________ زامیاد روز

27 ________________ مانتره سپند روز

28 ________________ انارام روز

__________________ تیر ماه

29 ________________ هرمزد روز

30 ________________ وهمن روز

31 ________________ اردیبهشت روز

تیر ماه _____________________

1 __________________ شهریور روز

2 __________________ سپندارمذ روز

3 __________________ خورداد روز

4 __________________ امرداد روز

5 __________________ دی به آذر روز

6 __________________ آذر روز

7 __________________ آبان روز

8 __________________ خورشید روز

9 __________________ ماه روز

10 _________________ تیر روز

11 _________________ گوش روز

12 _________________ دی به مهر روز

13 _________________ مهر روز

14 _________________ سروش روز

15 _________________ رشن روز

16 _________________ فروردین روز

17 _________________ بهرام روز

18 _________________ رام روز

19 _________________ باد روز

20 _________________ دی بدین روز

21 _________________ دین روز

22 _________________ ارد روز

23 _________________ اشتاد روز

24 _________________ آسمان روز

25 _________________ زامیاد روز

26 _________________ مانتره سپند روز

27 _________________ انارام روز

____________________ مرداد ماه

28 _________________ هرمزد روز

29 _________________ وهمن روز

30 _________________ اردیبهشت روز

31 _________________ شهریور روز

مرداد ماه _____________________

1 __________________ سپندارمذ روز

2 __________________ خورداد روز

3 __________________ امرداد روز

4 __________________ دی به آذر روز

5 __________________ آذر روز

6 __________________ آبان روز

7 __________________ خورشید روز

8 __________________ ماه روز

9 __________________ تیر روز

10 _________________ گوش روز

11 _________________ دی به مهر روز

12 _________________ مهر روز

13 _________________ سروش روز

14 _________________ رشن روز

15 _________________ فروردین روز

16 _________________ بهرام روز

17 _________________ رام روز

18 _________________ باد روز

19 _________________ دی بدین روز

20 _________________ دین روز

21 _________________ ارد روز

22 _________________ اشتاد روز

23 _________________ آسمان روز

24 _________________ زامیاد روز

25 _________________ مانتره سپند روز

26 _________________ انارام روز

___________________ شهریور ماه

27 _________________ هرمزد روز

28 _________________ وهمن روز

29 _________________ اردیبهشت روز

30 _________________ شهریور روز

31 _________________ سپندارمذ روز

شهریور ماه ____________________

1 __________________ خورداد روز

2 __________________ امرداد روز

3 __________________ دی به آذر روز

4 __________________ آذر روز

5 __________________ آبان روز

6 __________________ خورشید روز

7 __________________ ماه روز

8 __________________ تیر روز

9 __________________ گوش روز

10 _________________ دی به مهر روز

11 _________________ مهر روز

12 _________________ سروش روز

13 _________________ رشن روز

14 _________________ فروردین روز

15 _________________ بهرام روز

16 _________________ رام روز

17 _________________ باد روز

18 _________________ دی بدین روز

19 _________________ دین روز

20 _________________ ارد روز

21 _________________ اشتاد روز

22 _________________ آسمان روز

23 _________________ زامیاد روز

24 _________________ مانتره سپند روز

25 _________________ انارام روز

___________________ مهر ماه

26 _________________ هرمزد روز

27 _________________ وهمن روز

28 _________________ اردیبهشت روز

29 _________________ شهریور روز

30 _________________ سپندارمذ روز

31 _________________ خورداد روز

مهر ماه _______________________

1 __________________ امرداد روز

2 __________________ دی به آذر روز

3 __________________ آذر روز

4 __________________ آبان روز

5 __________________ خورشید روز

6 __________________ ماه روز

7 __________________ تیر روز

8 __________________ گوش روز

9 __________________ دی به مهر روز

10 _________________ مهر روز

11 _________________ سروش روز

12 _________________ رشن روز

13 _________________ فروردین روز

14 _________________ بهرام روز

15 _________________ رام روز

16 _________________ باد روز

17 _________________ دی بدین روز

18 _________________ دین روز

19 _________________ ارد روز

20 _________________ اشتاد روز

21 _________________ آسمان روز

22 _________________ زامیاد روز

23 _________________ مانتره سپند روز

24 _________________ انارام روز

___________________ آبان ماه

25 _________________ هرمزد روز

26 _________________ وهمن روز

27 _________________ اردیبهشت روز

28 _________________ شهریور روز

29 _________________ سپندارمذ روز

30 _________________ خورداد روز

آبان ماه ______________________

1 __________________ امرداد روز

2 __________________ دی به آذر روز

3 __________________ آذر روز

4 __________________ آبان روز

5 __________________ خورشید روز

6 __________________ ماه روز

7 __________________ تیر روز

8 __________________ گوش روز

9 __________________ دی به مهر روز

10 _________________ مهر روز

11 _________________ سروش روز

12 _________________ رشن روز

13 _________________ فروردین روز

14 _________________ بهرام روز

15 _________________ رام روز

16 _________________ باد روز

17 _________________ دی بدین روز

18 _________________ دین روز

19 _________________ ارد روز

20 _________________ اشتاد روز

21 _________________ آسمان روز

22 _________________ زامیاد روز

23 _________________ مانتره سپند روز

24 _________________ انارام روز

___________________ آذر ماه

25 _________________ هرمزد روز

26 _________________ وهمن روز

27 _________________ اردیبهشت روز

28 _________________ شهریور روز

29 _________________ سپندارمذ روز

30 _________________ خورداد روز

آذر ماه ______________________

1 __________________ امرداد روز

2 __________________ دی به آذر روز

3 __________________ آذر روز

4 __________________ آبان روز

5 __________________ خورشید روز

6 __________________ ماه روز

7 __________________ تیر روز

8 __________________ گوش روز

9 __________________ دی به مهر روز

10 _________________ مهر روز

11 _________________ سروش روز

12 _________________ رشن روز

13 _________________ فروردین روز

14 _________________ بهرام روز

15 _________________ رام روز

16 _________________ باد روز

17 _________________ دی بدین روز

18 _________________ دین روز

19 _________________ ارد روز

20 _________________ اشتاد روز

21 _________________ آسمان روز

22 _________________ زامیاد روز

23 _________________ مانتره سپند روز

24 _________________ انارام روز

___________________ دی ماه

25 _________________ هرمزد روز

26 _________________ وهمن روز

27 _________________ اردیبهشت روز

28 _________________ شهریور روز

29 _________________ سپندارمذ روز

30 _________________ خورداد روز

دی ماه ______________________

1 __________________ امرداد روز

2 __________________ دی به آذر روز

3 __________________ آذر روز

4 __________________ آبان روز

5 __________________ خورشید روز

6 __________________ ماه روز

7 __________________ تیر روز

8 __________________ گوش روز

9 __________________ دی به مهر روز

10 _________________ مهر روز

11 _________________ سروش روز

12 _________________ رشن روز

13 _________________ فروردین روز

14 _________________ بهرام روز

15 _________________ رام روز

16 _________________ باد روز

17 _________________ دی بدین روز

18 _________________ دین روز

19 _________________ ارد روز

20 _________________ اشتاد روز

21 _________________ آسمان روز

22 _________________ زامیاد روز

23 _________________ مانتره سپند روز

24 _________________ انارام روز

___________________ بهمن ماه

25 _________________ هرمزد روز

26 _________________ وهمن روز

27 _________________ اردیبهشت روز

28 _________________ شهریور روز

29 _________________ سپندارمذ روز

30 _________________ خورداد روز

بهمن ماه ______________________

1 __________________ امرداد روز

2 __________________ دی به آذر روز

3 __________________ آذر روز

4 __________________ آبان روز

5 __________________ خورشید روز

6 __________________ ماه روز

7 __________________ تیر روز

8 __________________ گوش روز

9 __________________ دی به مهر روز

10 _________________ مهر روز

11 _________________ سروش روز

12 _________________ رشن روز

13 _________________ فروردین روز

14 _________________ بهرام روز

15 _________________ رام روز

16 _________________ باد روز

17 _________________ دی بدین روز

18 _________________ دین روز

19 _________________ ارد روز

20 _________________ اشتاد روز

21 _________________ آسمان روز

22 _________________ زامیاد روز

23 _________________ مانتره سپند روز

24 _________________ انارام روز

___________________ اسفند ماه

25 _________________ هرمزد روز

26 _________________ وهمن روز

27 _________________ اردیبهشت روز

28 _________________ شهریور روز

29 _________________ سپندارمذ روز

30 _________________ خورداد روز

اسفند ماه ______________________

1 __________________ امرداد روز

2 __________________ دی به آذر روز

3 __________________ آذر روز

4 __________________ آبان روز

5 __________________ خورشید روز

6 __________________ ماه روز

7 __________________ تیر روز

8 __________________ گوش روز

9 __________________ دی به مهر روز

10 _________________ مهر روز

11 _________________ سروش روز

12 _________________ رشن روز

13 _________________ فروردین روز

14 _________________ بهرام روز

15 _________________ رام روز

16 _________________ باد روز

17 _________________ دی بدین روز

18 _________________ دین روز

19 _________________ ارد روز

20 _________________ اشتاد روز

21 _________________ آسمان روز

22 _________________ زامیاد روز

23 _________________ مانتره سپند روز

24 _________________ انارام روز

___________________ پنجه بهیزک

25 _________________ اَهنَود

26 _________________ اُشتَوَد

27 _________________ سپَنتَمَد

28 _________________ وُهوخشتر

29 _________________ وَهیشتُوایش

1402 هجری شمسی ـــــــــــــــ 3761 شمسی زرتشتی

فروردین ماه _______________ فروردین ماه

1 __________________ هرمزد روز

... الی آخر

 

نکته: بدلیل آنچه که بعضاً زرتشتیان عدم رعایت و احتساب روزهای کبیسه توسط خودشان در گاهشماری زرتشتی که یعنی متعلق به خودشان بوده در دوران فتح ایران توسط اعراب میخوانند آیین پنجی (جشن گرفتن ایام پنجه بهیزک) امروزه بجای اینکه در اواخر اسفند باشد در تیرماه است (البته توجیه مضحکی است چون گاهشماری ایشان هیچ ربطی به اعراب که بخواهند ولو فشار بیاورند از بین برود یا... نداشته بلکه این اشتباه نهایتاً ناشی از اهمیت ندادن یا محاسبات غلط توسط خودشان بوده است)!! و خب زرتشتیان هم در حال حاضر عزمی برای اصلاحش ندارند (بنگرید به اینجا و اینجا و اینجا که نشان میدهد چندین سال است در همین تاریخ اشتباه برگذار میکنند و نمیخواهند اصلاحش کنند) البته در همین پنجی اشتباه هم دو تاریخ متفاوت عنوان شده چون وبسایت برساد شروع آنرا از 23 تیرماه میخواند و وبسایت امرداد از 21 تیرماه (هردو وبسایت متعلق به زرتشتیان هستند) که لینک هایشان را قرار دادیم. ادوارد براون نیز عدم وجود کبیسه در گاهشماری زرتشتیان را تأیید میکند چه آنکه وقتی میخواهد آنرا شرح دهد به وجود کبیسه در آن اشاره ای نمیکند:

سال زرتشتیان خورشیدی است نه قمری، مثل مسلمانان و تشکیل شده از دوازده ماه سی روزه و پنج روز اضافه که گاتا نام دارد. (مسلمانان به آن خمسه ی مسترقه می گویند) که مجموعاً میشود سیصد و شصت و پنج روز. سال آن ها با اعتدال ربیعی آغاز می شود، هنگامی که خورشید وارد برج بره می شود (حوالی 21 مارس) و در آن وقت جشن ملی نوروز برپا می شود که قبلاض ذکر آن شده و هم مسلمانان و هم زرتشتیان آن را گرامی می دارند. هر روز از ماه تحت حمایت یک فرشته یا ملک مقرب است (که تعدادشان هفت است و امشاسپندان نام دارند و هر روز از اولین هفته ی ماه به یکی از آن ها اختصاص دارد) غیر از سه روز هشتم و پانزدهم و بیست و سوم که مثل روز اول هر ماه به اورمزد تعلق دارند و این ها روزهای مقدسی هستند که به نام سدی خوانده می شوند.

... در تقویم زرتشتی هفته نقشی ندارد و همچنان که جای دیگری گفته ام (داستان سیاح و JRAS، سال 1889) ترتیب سال خورشیدی بابیان هم شباهت هایی با این تقویم دارد که بیش تر از آن است که بتوان اتفاقی دانست.

اگر خواننده دقت کند، متوجه میشود که یک روز در هر ماه، نام همان ماه را برخود دارد و تحت حمایت همان ایزد است. مثلاً روز نوزدهم اولین ماه، روز فروردین است از ماه فروردین و یا سومین روز از ماه دوم روز اردیبهشت از ماه اردیبهشت است و الی آخر. این روزها را زرتشتیان جشن می گیرند.

... (یکسال در میان ایرانیان، ادوارد براون، ترجمه مانی صالحی علامه، نشر ماه ریز، صفحات 395 و 396)

 

.......................................................................................................................................................................................

برای مطالعه بیشتر

 

چون براون به تشابهات گاهشماری بابیان با زرتشتیان اشاره کرد شرح گاهشماری بابیان را نیز از کتاب براون برایتان قرار میدهیم:

عدد 19 در میان بابیان مقدس است و همه چیز را با آن ترتیب می دهند. مثل ماه های سال، روزهای ماه، تعداد فصول کتاب بیان، جریمه هایی که برای جرم هایی معین شده و خیلی چیزهای دیگر. عدد مقدس، حتا در اولین دعوت باب خود را ظاهر کرد زیرا هجده نفر از همشاگردی هایش، همه همزمان، به او ایمان آوردند. این هجده نفر حروفات حی نامیده می شوند، زیرا آن ها نمایندگان فعال و خلاقی بودند که از طرف باب برای بخشیدن زندگی نوین به دنیا، منصوب شدند و نیز ارزش عدد کلمه ی حی مساوی 18 می شود. آن ها همگی تحت نفوذ و ملهم از باب بودند که وحید (یکتا) است و با او، مظهر وحدت (وحید) عدد 19 ظاهر می شود. ... هر یک از 19 عضو گروه وحدت 19 نفر را به دین جدید درآوردند. بنابراین تشکیلات روحانی اولیه مرکب از مجموعاً 361 نفر شد که آن را عدد کل شیء می گویند. زیرا 361 مربع 19 و معادل عددی ترکیب کل شیء به حساب ابجد است، که معنی آن همه چیز است. به همین دلیل سال بابی، مثل کتاب بیان با این عدد تنظیم شده، نوزده ماه و نوزده روز، یعنی 361 روز. اما سال بابی خورشیدی است و 366 روز. این پنج روز اضافی را به ابتدای آخرین ماه اضافه می کننند... [برای مقوله عدد نوزده همچنین در صفحه 237 کتاب میخوانیم: «باب قبل از مرگ (9 جولای 1850) یک جوان 19 ساله به نام میرزا یحیی را که از یک خاندان اشرافی اهل نور در مازندران بود به جانشینی خود برگزید و لقب صبح ازل را به او داد.» و یا در صفحه 246 نیز از طرف دلال عتیقه جات و... ای که مبلغ بابی بوده به براون گفته میشود: «ایام روزه ی ما، نه در ماه رمضان، بلکه در نوزده روز قبل از نوروز است.»]

بلافاصله بعد از ماه روزه، جشن بزرگ نوروز در آغاز سال جدید فرا می رسد. این جشن ملی باستانی نمایانگر زمانی است که خورشید، پس از پشت سر گذاشتن زمستان سرد و تاریک، تابش حیات بخش خود را شروع می کند و زمین دوباره پوشیده از سبزه می شود. و این نکته که نوروز از جناب بابیان دوباره تقدیس شده و اهمیت یافته، به عقیده ی خیلی از متفکرین ایرانی، یکی از جنبه های خوب آیین جدید است [پاورقی مترجم کتاب برای این قسمت از سخن ادوارد براون: نوروز هرگز نزد ایرانیان فراموش نشده و مؤلف سعی دارد با نسبت دادن نظریات خود به متفکرین ایرانی، بابی گری را مذهبی ملی نشان دهد و در واقع نظر خود را به خواننده القا کند. این هم یک طریقه ی بلیغ روانی غیر مستقیم عوامل فرهنگی استعمار است.] شیخ احمد احسایی که در اوایل قرن نوزدهم در کربلا تدریس می کرد، ابتدا خیلی با احتیاط و سربسته، خبر داد که زمان ظهور امام موعود فرا رسیده. وقتی او درگذشت (1826 م)، شاگردش حاجی سید کاظم رشتی جانشین او شد و همان مطلب را واضح و علنی، اعلام کرد.

... سال آنها از نوزده ماه تشکیل شده که هر ماه نوزده روز دارد. نام روزها، همان نام ماه ها است که از این قرارند: 1-بهاء 2-جلال 3-جمال 4-عظمت 5-نور 6- رحمت 7-کلمات 8-کمال 9-اسما 10-عزت 11-مشیت 12-علم 13-قدرت 14-قال 15-مسائل 16-شرف 17-سلطان 18-مُلک 19- اولی [یا علاء]

در این سالشماری، هفته وجود ندارد. برای مثال، سومین روز از هشتمین ماه را می گویند: «یوم الجمال من شهر الکمال». اما برای نگه داشتن حساب هفته، نام های جدیدی به روزها داده اند که از این قرار است: یکشنبه: یوم الجمال، دوشنبه: یوم الکمال، سه شنبه: یوم الفضائل، چهارشنبه: یوم العدال، پنجشنبه: یوم الاستجلال، جمعه: یوم الاستقلال، شنبه: یوم الجلال  (یکسال در میان ایرانیان، ادوارد براون، ترجمه مانی صالحی علامه، نشر ماه ریز، صفحات 343 و 344 - 358)

 

این هم تطبیق گاهشماری بابیان با گاهشماری هجری شمسی:

1401 هجری شمسی ـــــــــــــــ 179 بابی [یا بهایی]

فروردین ماه _______________ شهر البهاء

1 __________________ یوم البهاء

2 __________________ یوم الجلال

3 __________________ یوم الجمال

4 __________________ یوم العظمة

5 __________________ یوم النور

6 __________________ یوم الرحمة

7 __________________ یوم الکلمات

8 __________________ یوم الکمال

9 __________________ یوم الاسماء

10 _________________ یوم العزة

11 _________________ یوم المشیة

12 _________________ یوم العلم

13 _________________ یوم القدرة

14 _________________ یوم القال

15 _________________ یوم المسائل

16 _________________ یوم الشرف

17 _________________ یوم السلطان

18 _________________ یوم الملک

19 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر الجلال

20 __________________ یوم البهاء

21 __________________ یوم الجلال

22 __________________ یوم الجمال

23 __________________ یوم العظمة

24 __________________ یوم النور

25 __________________ یوم الرحمة

26 __________________ یوم الکلمات

27 __________________ یوم الکمال

28 __________________ یوم الاسماء

29 _________________ یوم العزة

30 _________________ یوم المشیة

31 _________________ یوم العلم

اردیبهشت ماه ________________

1 _________________ یوم القدرة

2 _________________ یوم القال

3 _________________ یوم المسائل

4 _________________ یوم الشرف

5 _________________ یوم السلطان

6 _________________ یوم الملک

7 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر الجمال

8 _________________ یوم البهاء

9 __________________ یوم الجلال

10 __________________ یوم الجمال

11 __________________ یوم العظمة

12 __________________ یوم النور

13 __________________ یوم الرحمة

14 __________________ یوم الکلمات

15 __________________ یوم الکمال

16 __________________ یوم الاسماء

17 _________________ یوم العزة

18 _________________ یوم المشیة

19 _________________ یوم العلم

20 _________________ یوم القدرة

21 _________________ یوم القال

22 _________________ یوم المسائل

23 _________________ یوم الشرف

24 _________________ یوم السلطان

25 _________________ یوم الملک

26 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر العظمة

27 _________________ یوم البهاء

28 __________________ یوم الجلال

29 __________________ یوم الجمال

30 __________________ یوم العظمة

31 __________________ یوم النور

خرداد ماه ________________

1 __________________ یوم الرحمة

2 __________________ یوم الکلمات

3 __________________ یوم الکمال

4 __________________ یوم الاسماء

5 _________________ یوم العزة

6 _________________ یوم المشیة

7 _________________ یوم العلم

8 _________________ یوم القدرة

9 _________________ یوم القال

10 _________________ یوم المسائل

11 _________________ یوم الشرف

12 _________________ یوم السلطان

13 _________________ یوم الملک

14 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر النور

15 _________________ یوم البهاء

16 __________________ یوم الجلال

17 __________________ یوم الجمال

18 __________________ یوم العظمة

19 __________________ یوم النور

20 __________________ یوم الرحمة

21 __________________ یوم الکلمات

22 __________________ یوم الکمال

23 __________________ یوم الاسماء

24 _________________ یوم العزة

25 _________________ یوم المشیة

26 _________________ یوم العلم

27 _________________ یوم القدرة

28 _________________ یوم القال

29 _________________ یوم المسائل

30 _________________ یوم الشرف

31 _________________ یوم السلطان

تیر ماه ________________

1 _________________ یوم الملک

2 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر الرحمة

3 _________________ یوم البهاء

4 __________________ یوم الجلال

5 __________________ یوم الجمال

6 __________________ یوم العظمة

7 __________________ یوم النور

8 __________________ یوم الرحمة

9 __________________ یوم الکلمات

10 __________________ یوم الکمال

11 __________________ یوم الاسماء

12 _________________ یوم العزة

13 _________________ یوم المشیة

14 _________________ یوم العلم

15 _________________ یوم القدرة

16 _________________ یوم القال

17 _________________ یوم المسائل

18 _________________ یوم الشرف

19 _________________ یوم السلطان

20 _________________ یوم الملک

21 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر الکلمات

22 _________________ یوم البهاء

23 __________________ یوم الجلال

24 __________________ یوم الجمال

25 __________________ یوم العظمة

26 __________________ یوم النور

27 __________________ یوم الرحمة

28 __________________ یوم الکلمات

29 __________________ یوم الکمال

30 __________________ یوم الاسماء

31 _________________ یوم العزة

مرداد ماه ________________

1 _________________ یوم المشیة

2 _________________ یوم العلم

3 _________________ یوم القدرة

4 _________________ یوم القال

5 _________________ یوم المسائل

6 _________________ یوم الشرف

7 _________________ یوم السلطان

8 _________________ یوم الملک

9 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر الکمال

10 _________________ یوم البهاء

11 __________________ یوم الجلال

12 __________________ یوم الجمال

13 __________________ یوم العظمة

14 __________________ یوم النور

15 __________________ یوم الرحمة

16 __________________ یوم الکلمات

17 __________________ یوم الکمال

18 __________________ یوم الاسماء

19 _________________ یوم العزة

20 _________________ یوم المشیة

21 _________________ یوم العلم

22 _________________ یوم القدرة

23 _________________ یوم القال

24 _________________ یوم المسائل

25 _________________ یوم الشرف

26 _________________ یوم السلطان

27 _________________ یوم الملک

28 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر الاسماء

29 _________________ یوم البهاء

30 __________________ یوم الجلال

31 __________________ یوم الجمال

شهریور ماه ________________

1 __________________ یوم العظمة

2 __________________ یوم النور

3 __________________ یوم الرحمة

4 __________________ یوم الکلمات

5 __________________ یوم الکمال

6 __________________ یوم الاسماء

7 _________________ یوم العزة

8 _________________ یوم المشیة

9 _________________ یوم العلم

10 _________________ یوم القدرة

11 _________________ یوم القال

12 _________________ یوم المسائل

13 _________________ یوم الشرف

14 _________________ یوم السلطان

15 _________________ یوم الملک

16 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر العزة

17 _________________ یوم البهاء

18 __________________ یوم الجلال

19 __________________ یوم الجمال

20 __________________ یوم العظمة

21 __________________ یوم النور

22 __________________ یوم الرحمة

23 __________________ یوم الکلمات

24 __________________ یوم الکمال

25 __________________ یوم الاسماء

26 _________________ یوم العزة

27 _________________ یوم المشیة

28 _________________ یوم العلم

29 _________________ یوم القدرة

30 _________________ یوم القال

31 _________________ یوم المسائل

مهر ماه _______________________

1 _________________ یوم الشرف

2 _________________ یوم السلطان

3 _________________ یوم الملک

4 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر المشیة

5 _________________ یوم البهاء

6 __________________ یوم الجلال

7 __________________ یوم الجمال

8 __________________ یوم العظمة

9 __________________ یوم النور

10 __________________ یوم الرحمة

11 __________________ یوم الکلمات

12 __________________ یوم الکمال

13 __________________ یوم الاسماء

14 _________________ یوم العزة

15 _________________ یوم المشیة

16 _________________ یوم العلم

17 _________________ یوم القدرة

18 _________________ یوم القال

19 _________________ یوم المسائل

20 _________________ یوم الشرف

21 _________________ یوم السلطان

22 _________________ یوم الملک

23 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر العلم

24 _________________ یوم البهاء

25 __________________ یوم الجلال

26 __________________ یوم الجمال

27 __________________ یوم العظمة

28 __________________ یوم النور

29 __________________ یوم الرحمة

30 __________________ یوم الکلمات

آبان ماه ______________________

1 __________________ یوم الکمال

2 __________________ یوم الاسماء

3 _________________ یوم العزة

4 _________________ یوم المشیة

5 _________________ یوم العلم

6 _________________ یوم القدرة

7 _________________ یوم القال

8 _________________ یوم المسائل

9 _________________ یوم الشرف

10 _________________ یوم السلطان

11 _________________ یوم الملک

12 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر القدرة

13 _________________ یوم البهاء

14 __________________ یوم الجلال

15 __________________ یوم الجمال

16 __________________ یوم العظمة

17 __________________ یوم النور

18 __________________ یوم الرحمة

19 __________________ یوم الکلمات

20 __________________ یوم الکمال

21 __________________ یوم الاسماء

22 _________________ یوم العزة

23 _________________ یوم المشیة

24 _________________ یوم العلم

25 _________________ یوم القدرة

26 _________________ یوم القال

27 _________________ یوم المسائل

28 _________________ یوم الشرف

29 _________________ یوم السلطان

30 _________________ یوم الملک

آذر ماه ______________________

1 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر القال

2 _________________ یوم البهاء

3 __________________ یوم الجلال

4 __________________ یوم الجمال

5 __________________ یوم العظمة

6 __________________ یوم النور

7 __________________ یوم الرحمة

8 __________________ یوم الکلمات

9 __________________ یوم الکمال

10 __________________ یوم الاسماء

11 _________________ یوم العزة

12 _________________ یوم المشیة

13 _________________ یوم العلم

14 _________________ یوم القدرة

15 _________________ یوم القال

16 _________________ یوم المسائل

17 _________________ یوم الشرف

18 _________________ یوم السلطان

19 _________________ یوم الملک

20 _________________ یوم العلاء (266)

_______________ شهر المسائل

21 _________________ یوم البهاء

22 __________________ یوم الجلال

23 __________________ یوم الجمال

24 __________________ یوم العظمة

25 __________________ یوم النور

26 __________________ یوم الرحمة

27 __________________ یوم الکلمات

28 __________________ یوم الکمال

29 __________________ یوم الاسماء

30 _________________ یوم العزة

دی ماه ______________________

1 _________________ یوم المشیة

2 _________________ یوم العلم

3 _________________ یوم القدرة

4 _________________ یوم القال

5 _________________ یوم المسائل

6 _________________ یوم الشرف

7 _________________ یوم السلطان

8 _________________ یوم الملک

9 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر الشرف

10 _________________ یوم البهاء

11 __________________ یوم الجلال

12 __________________ یوم الجمال

13 __________________ یوم العظمة

14 __________________ یوم النور

15 __________________ یوم الرحمة

16 __________________ یوم الکلمات

17 __________________ یوم الکمال

18 __________________ یوم الاسماء

19 _________________ یوم العزة

20 _________________ یوم المشیة

21 _________________ یوم العلم

22 _________________ یوم القدرة

23 _________________ یوم القال

24 _________________ یوم المسائل

25 _________________ یوم الشرف

26 _________________ یوم السلطان

27 _________________ یوم الملک

28 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر السلطان

29 __________________ یوم البهاء

30 __________________ یوم الجلال

بهمن ماه ______________________

1 __________________ یوم الجمال

2 __________________ یوم العظمة

3 __________________ یوم النور

4 __________________ یوم الرحمة

5 __________________ یوم الکلمات

6 __________________ یوم الکمال

7 __________________ یوم الاسماء

8 _________________ یوم العزة

9 _________________ یوم المشیة

10 _________________ یوم العلم

11 _________________ یوم القدرة

12 _________________ یوم القال

13 _________________ یوم المسائل

14 _________________ یوم الشرف

15 _________________ یوم السلطان

16 _________________ یوم الملک

17 _________________ یوم العلاء

_______________ شهر الملک

18 _________________ یوم البهاء

19 __________________ یوم الجلال

20 __________________ یوم الجمال

21 __________________ یوم العظمة

22 __________________ یوم النور

23 __________________ یوم الرحمة

24 __________________ یوم الکلمات

25 __________________ یوم الکمال

26 __________________ یوم الاسماء

27 _________________ یوم العزة

28 _________________ یوم المشیة

29 _________________ یوم العلم

30 _________________ یوم القدرة

اسفند ماه ______________________

1 _________________ یوم القال

2 _________________ یوم المسائل

3 _________________ یوم الشرف

4 _________________ یوم السلطان

5 _________________ یوم الملک

6 _________________ یوم العلاء

7 _________________ ایام هاء

8 _________________ ایام هاء

9 _________________ ایام هاء

10 _________________ ایام هاء

_______________ شهر العلاء

11 _________________ یوم البهاء

12 __________________ یوم الجلال

13 __________________ یوم الجمال

14 __________________ یوم العظمة

15 __________________ یوم النور

16 __________________ یوم الرحمة

17 __________________ یوم الکلمات

19 __________________ یوم الکمال

20 __________________ یوم الاسماء

21 _________________ یوم العزة

21 _________________ یوم المشیة

22 _________________ یوم العلم

23 _________________ یوم القدرة

24 _________________ یوم القال

25 _________________ یوم المسائل

26 _________________ یوم الشرف

27 _________________ یوم السلطان

28 _________________ یوم الملک

29 _________________ یوم العلاء

 

نکته: اگر سال کبیسه باشد یک روز به ایام هاء اضافه میگردد [یعنی روز آخر ایام هاء بجای دهم اسفند میشود یازدهم اسفند و نتیجتاً یوم العلاء شهر العلاء بجای 29 اسفند میشود 30 اسفندماه هجری شمسی].

 

سخن براون راجع به آتشگاه بعنوان مسافری که در زمان محمد شاه قاجار به اصفهان آمده بوده است: «روز دیگر به تماشای منارجنبان مشهور، ولی تا حدی مأیوس کننده رفتم که در غرب جلفا قرار دارد. آن ها را برای سرگرمی و خوش آمد به من به طرز کسالت آوری تکان می دادند. آن طرف تر از این ها، تپه ای با شکل عجیبی هست که آتش گاه خوانده می شود و می گویند که بقایای ویرانه ی یک آتشکده است. البته من وقت نداشتم آن را وارسی کنم. (صفحه 233 کتاب).