راستی آزمایی تواریخ هرودوت (5): سالهای پادشاهی کوروش دوم
بسم الله الرحمن الرحیم
هرودوت تنها مورخ عهد باستان است که سالهای پادشاهی کوروش دوم هخامنشی را منطبق بر اسناد بابلی و تاریخ نگاری مورد قبول دانشمندان عنوان کرده است، خانم پروفسور آملی کورت در اینباره میگوید:
چنانچه مشاهده میکنید در ترجمه انگلیسی تواریخ هرودوت میخوانیم که کوروش یک سال کمتر از سی پادشاهی کرد:
در ترجمه فارسی تاریخ هرودوت نیز میخوانیم:
*: برای سخنان پاورقی آقای هدایتی در ترجمه تاریخ هرودوت باید متذکر شویم که متأسفانه ایشان دو مورد را خلط کرده اند، اینکه هرودوت در رابطه با پدر واقعی کوروش اشتباه کرده باشد ربطی به تعداد سالهای سلطنتش ندارد!! بخصوص آنکه در زمان هرودوت خاندان داریوش که جدای از خاندان کوروش بودند در سلطنت قرار داشته اند و طبیعیست وقتی چندین سال از پایان سیطره این خاندان بر پارس ها گذشته و داریوش و شاهان بعدی هم هیچ ذکری از شاهی آن خاندان به میان نیاورده و بالعکس داریوش یکم در کتیبه بیستون خاندان خود را شاه معرفی میکند هرودوت هم در آن زمان پدر کوروش را شاه نداند. مورد بعدی اینکه آقای هدایتی عنوان میکند اجداد کوروش شاه انشان بوده اند و اگر بخواهیم دقیقتر شویم باید بگوییم شاه به معنای عرفی که فی المثل ما از امپراطور و... در ذهن داریم خیر نبودند بلکه مشابه یک ساتراپ یا حاکم محلی زیر دست حاکم ماد بودند.
با این همه آقای هدایتی هم نمیتواند منکر شود که هرودوت این بیست و نه سال را با لحاظ مدت زمان شاه انشان بودن کوروش دوم دقیق ذکر کرده است و خب وقتی سخن از «سلطنت کردن» باشد طبیعتاً دوران شاهی انشان هم می بایست لحاظ بشود چون آنهم سلطنت محسوب میشود.
در دانشنامه ایرانیکا نیز آغاز شاهی کوروش در سال 558 قبل از میلاد در انشان و سال مرگ وی 529 قبل از میلاد عنوان شده است که مؤیدیست بر صحت روایت هرودوت (و یا صحیح دانستن روایت هرودوت):
558 Accession of Cyrus the Great to the throne of Anšān in Fars and Khuzestan; he moves the Achaemenid capital to Susa.
...
529 Cyrus invades Saka (Scythian) tribes in the northeast and is killed in battle against the Massagetae, a Scythian tribe of Central Asia. He is buried in Pasargadae and is succeeded by his son, Cambyses.
