مکتب رئالیسم

بسم الله الرحمن الرحیم

در این قسمت میخواهیم کوروش را در دو کتاب «مفید العلوم و مبید الهموم» (قرن چهارم هجری قمری) از «جمال الدین ابوبکر خوارزمی» و «صبح الأعشی فی صناعة الإنشاء» (قرن نهم هجری قمری) از «شهاب‌ الدین احمد بن علی قلقشندى» بررسی کنیم.

الف) مفید العلوم و مبید الهموم

در این کتاب کیرش جبار نامی را می بینیم که پدربزرگ اردشیر بن بابل شاه ایران است. البته این اردشیر در زمان اشکانیان میزیسته چون پس از چند پادشاه بعد از اسکندر عنوان میشود. هیچ قرینه ای نیست این کیرش را به کوروش دوم ربط بدهیم فلذا یک تشابه نامی اینجا صرفاً داریم.

ب) صبح الأعشی

در این کتاب در بخشی که پادشاهان سرزمین شام را میخواهد معرفی کند ابتدا بخش اول آن یعنی پادشاهان قبل از اسلام را بیان و در این بخش سخن از پنج طبقه از حاکمان این سرزمین میزند و طبقه سومش حاکمان ایرانی سرزمین شام بوده اند [طبقه اول شاهان کنعانی و طبقه دوم شاهانی از بنی اسرائیل بودند (که حضرت داود (ع) و... هم جزء همین طبقه محسوب میشوند)]. در این کتاب گفته میشود پس از یهویاجور [حاکم بنی اسرائیلی سرزمین شام] برادرش یهویاقیم حاکم این سرزمین میشود که وی یازده سال حکومت میکند و مطیع بخت النصر بوده است. سپس بخت النصر پسر یهویاقیم یعنی یخنیو را به جای وی حاکم میکند و او هم صد روز حاکم می ماند و عمویش صدقیا بعد از وی شاه میشود. صدقیا یازده ساله بود و نه سال مطیع بخت النصر ماند اما در نهایت از وی سرپیچی کرد و بخت النصر هم لشکری بر ضد وی آماده کرد و بیت المقدس را با شمشیر تصرف کرد و آنرا به آتش کشید. سپس وقتی به طبقه سوم یعنی شاهان ایرانی سرزمین شام میرسد عنوان میکند بخت النصر به نیابت از بهراسف شاه ایران حاکم این سرزمین بوده است و شام از زمان بهراسف تا پیروزی اسکندر بر دارا جز سرزمین های ایران باقی می ماند. در نهایت عنوان میشود که بیت المقدس هفتاد سال در خرابی که بخت النصر بر آن وارد ساخت باقی ماند و در کسی که آبادش کرد اختلاف است و برخی میگویند اردشیر برخی میگویند فرزندش دارا و نزد یهود نام کسی که از ایرانیان بیت المقدس را آباد کرد کیرش است که به وی کورش میگویند.