مکتب رئالیسم

بسم الله الرحمن الرحیم

 

Like what they say has nothing to do with Religion

There is no control, they just release self emotions

لایحه «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» مشهور به لایحه عفاف و حجاب یکی از چالش های جدی سیاست داخلی جمهوری اسلامی در زمان حال پیش از آنکه مقوله ای قانونی باشد از جنبه ای [اگر مبنای منتقدین فقه حکومتی و سنت گرایی دینی قبول شود که ایشان مدافعش بوده و مبناهای منتقدین را بهیچ عنوان قبول ندارند] اجتهاد در فقه و از جنبه دیگری [بر اساس مبناهای خودشان چنانچه خود را دارای رویکرد محافظه کارانه دینی نشان میدهند] بدعتی سیاسی در فقه محسوب میشود!. من پیشتر نقدهای خودم را بر این لایحه و نیز برخورد جبر گرایانه فقه حکومتی با مقوله حجاب خاصه اجبار در حجاب سر [بطریق اولی حجاب گردن و ساعد دست ها که البته حکومت نیز با این دو مشکلی ندارد] بیان کرده ام (بنگرید به اینجا و اینجا) و در این پست صرفاً میخواهم حدود قانونی حجاب اجباری در لایحه عفاف و حجاب که به تأیید شورای نگهبان رسیده است را تبیین و نقد کلی را نسبت به استاندارد دوگانه مدافعینش عنوان کنم.

ما میدانیم حدود مشهور وجوب حجاب نزد شیعه و سنی پوشیده بودن تمام بدن زن بجز وجه و کفین [صورت و دست ها تا مچ] است اما بر اساس این لایحه برهنگی پاها تا مچ و ساعد دست ها و گردن مجاز است و نیز برای سر هم وجود روسری یا شال یا مقنعه بر روی آن بدون پوشیدگی کامل کفایت میکند و بعبارتی اگر از عقب و جلو هم مو بیرون بود یا شال حالت توری مانند داشت در این لایحه جرم انگاری نشده و خلاف قانون عنوان نمیشود. چیزی که این لایحه میگوید یعنی عدم اهتمام به پوشش کامل سر و مهر تأیید بر پوشش ولو نیمی از سر خودش حدی ابداعی و نه شرعیست.

از شانتاژ هایشان که بگذریم مثل استناد به نظر سنجی آنلاین که به درخواست و حمایت مالی یک وبسایت تولید کاندوم بوده و غیر قابل اثبات است (آماری که بانکی پور نماینده مجلس حوزه اصفهان برای تعداد شرکای جنسی مردان ترکیه ای عنوان کرده بود و به زعم خود میخواست از حجاب اجباری دفاع کند و آنرا یکی از نتایج حجاب اختیاری نشان بدهد، بنگرید به اینجا و اینجا و اینجا) لکن در جواب منتقدین غالباً پشت گزاره حجاب شرعی پنهان میشوند در حالیکه خود، حدود شرعی حجاب را به فراموشی سپرده و بطور دلخواه حد پوشش برای بانوان تعیین میکنند!.

پرده اول) بر اساس اصلاحیه مجلس شورای اسلامی که طی نامه شماره 909/71707 به تاریخ ششم آذرماه 1402 به شورای نگهبان ارسال شده است حدود پوشش قانونی در این لایحه بدین صورت تعریف گردیده است:

ماده 47- هر شخص در انظار عمومی، معابر یا اماکن عمومی که نوعاً در منظر نامحرم است اعم از فضای حقیقی یا مجازی مرتکب بد پوششی شود در مرتبه اول به حداکثر جزای نقدی درجه شش و در مراتب بعدی به جزای نقدی درجه پنج محکوم میشود. در صورت تکرار بیش از چهار بار، مرتکب به مجازات تکرار جرم موضوع ماده (37) این قانون محکوم میگردد.

تبصره 1- بد پوشش در مورد زنان عبارت است از پوشیدن لباسی که قسمتی از بدن پایین تر از گردن یا بالاتر از مچ پا یا بالاتر از ساعد دست ها دیده شود یا لباسی که مصداق اعانه بر اثم یا تهییج دیگران باشد.

... ماده 49- هر زنی در انظار عمومی، معابر یا اماکن عمومی که نوعاً در منظر نامحرم است اعم از فضای حقیقی یا مجازی کشف حجاب کند، به نحوی که چادر یا مقنعه یا روسری یا شال و امثال آنها که نوعاً زنان برای پوشاندن سر و گردن استفاده می کنند، بر سر نداشته باشد در مرتبه اول به جزای نقدی درجه شش و در مراتب بعدی به جزای نقدی درجه پنج محکوم میشود. در صورت تکرار بیش از چهاربار، مرتکب به مجازات تکرار جرم موضوع ماده (37) این قانون غیر از حبس محکوم میگردد.

شورای نگهبان طی نامه ای نظرات خود پیرامون این اصلاحیه را اعلام داشت که طی نامه شماره 102/39854 به تاریخ دوم دی ماه 1402 به رئیس مجلس شورای اسلامی ابلاغ گردید و طی آن هیچ ایرادی نسبت به تبصره یکم ماده 47 عنوان نشده و صرفاً پیرامون ماده 49 عنوان شد:

8- در ماده 49، اطلاق عبارت «که نوعاً زنان برای پوشاندن سر و گردن استفاده می کنند» در حکم مذکور، خلاف شرع شناخته شد.

ازین بگذریم که چطور شش تن از فقهای شورای نگهبان که اجتهادشان مورد تأیید رهبری نیز بوده برهنگی ساعد دست و پا تا مچ و گردن را خلاف شرع تشخیص نداده اما این قسمت را شرعی ندانسته اند، نامه شورای نگهبان بخوبی نشان میدهد این مجموعه هیچ مشکلی با تبصره یکم ماده 47 نداشته است، چه از بُعد حقوقی بواسطه شش حقوقدانی که دارد و چه فقهی.

پرده دوم) بر اساس اصلاحیه ای که مجلس شورای اسلامی طی نامه شماره 909/95477 به تاریخ 17 اسفندماه 1402 به شورای نگهبان ارسال داشت ماده 49 بدین صورت اصلاح میگردد:

در ماده (49)، عبارت «که نوعاً زنان برای پوشاندن سر و گردن استفاده می کنند، بر سر نداشته باشد در مرتبه اول» به عبارت «بر سر نداشته باشد، در مرتبه اول از طریق سامانه های هوشمند فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) معادل حداکثر جزای نقدی درجه هشت جریمه و با استفاده از سامانه های هوشمند یا پیامک یا پست به وی اعلام می شود، در مرتبه دوم توسط مرجع قضائی» اصلاح میشود

شورای نگهبان طی نامه شماره 102/41204 به تاریخ هشتم فروردین ماه 1403 نظرش را پیرامون اصلاحیه مجلس عنوان داشت و در آن هیچ ایرادی نسبت به این بخش از ماده 49 عنوان نکرده بود:

3_ مواد 47 و 49،

1_3_ از جهت اطمینان بخش بودن و قابلیت استناد سامانه های هوشمند ابهام دارد؛ پس از رفع ابهام اظهار نظر خواهد شد.

2_3_ جریمه یکسان پیش بینی شده با توجه به تفاوت رفتارهای مذکور در مواد 47 و 49 و همچنین نسبت آن با جرم انگاری موضوع ماده 638 قانون مجازات اسلامی ابهام دارد؛ پس از رفع ابهام اظهار نظر خواهد شد.

4_ در ماده 49 مکرر و در تبصره 4 ماده 52، منظور از عبارت «در حکم رأی مرجع قضایی است» ابهام دارد؛ پس از رفع ابهام اظهار نظر خواهد شد.

بنابراین چیزی که در این لایحه با عنوان پوشش سر مطرح بوده و شورای نگهبان نیز آنرا تأیید کرده است «به نحوی که چادر یا مقنعه یا روسری یا شال و امثال آنها بر سر نداشته باشد» میباشد چنانچه در آخرین اصلاحیه مجلس که طی نامه شماره 909/4905 به تاریخ چهارم اردیبهشت ماه 1402 به شورای نگهبان ارسال شده است مشاهده میکنیم:

صدر ماده (49) به شرح زیر اصلاح و یک تبصره به عنوان تبصره (1) به ماده مذکور الحاق و شماره تبصره فعلی به (2) اصلاح می شود:

ماده 49- هر زنی در انظار عمومی، معابر یا اماکن عمومی که نوعاً در منظر نامحرم است اعم از فضای حقیقی یا مجازی کشف حجاب کند، به نحوی که چادر یا مقنعه یا روسری یا شال و امثال آنها بر سر نداشته باشد، در مرتبه اول...

این یعنی بدون اشاره به ابعاد شال و روسری و نیز کمیت و کیفیت پوشش سر صرف اینکه بر سر زنان باشد کفایت میکند تا پوششی قانونی که خلاف شرع نیست در نظر گرفته شود و مصداق کشف حجاب نباشد!، حجاب دین مبین اسلام نیز خیر بلکه حجاب نظام جمهوری اسلامی!! همین قدر باطل و پوچ. این هم که می بینید جای متن تبصره یکم ماده 47 نقطه چین قرار داده شده است به این دلیل میباشد که بخش های مورد تأیید شورای نگهبان در اصلاحیه های بعدی درج نمیشوند مگر آنکه بخشی از ماده و یا تبصره اش مورد ایراد واقع شده باشد که در این صورت صرفاً آن ماده یا تبصره را مثل همین ماده 49 در اصلاحیه فوق نقل میکنند که حاوی بخش تأیید شده قبلی [ماننده مقوله کیفیت پوشش سر] و بخش اصلاحیست.

اما وقتی میگوییم به چه دلیل حال که عُرف جامعه پوشش سر را در موارد متعددی نشان داده بر نمی تابد و رویکرد منفی یا خنثی دارد و نیز در سنت معصوم اجبار آن وجود خارجی نداشته است [حجاب سر و گردن و ساعد دست و پا (حداقل تا مچ)] و مخالفت با آن که از اولین روزهای انقلاب با تجمع هفده اسفندماه 57 (ensafnews.com/220544) خودش را نشان میداد رویکرد جبر گرایانه داشتید و دارید آنهم بر خلاف نظر انقلابیون مطرحی همچون آیت الله طالقانی* و شهید آیت الله بهشتی** و شهید حجت الاسلام باهنر*** و می بایست با ادله منطقی و عقلی حدودی که عُرف جامعه از آن تبعیت میکند و مخالفتی ندارد و نیز در سنت معصوم هم وجود داشته بکار گرفته شود خود را پشت نقاب حجاب شرعی مخفی میکنند لکن در عمل مشاهده میکنیم هرطور دلشان بخواهد قانون تعیین میکنند و حدود دلخواه در متن قانون می گنجانند و هدفشان حجاب شرعی نیست و با تأویل به رأی دین نظرات باطل خود را خلاف شرع هم نمیدانند چون بنظرشان درست می آید لاجرم کاملاً شرعیست!.

این جماعت منحرف و بدعت گذار در دین بناست بقول خود پرچم این نظام را بدست حضرت صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) برسانند؟!. مادامی که دست از پنهان شدن پشت نقاب حجاب شرعی بکشند و آنطور که همواره متذکر شدیم روی به عقل گرایی و حاکمیت منطق بیاورند آنگاه میتوانند بگویند به این دلیل یا ادله منطقی این حدود غیر شرعی را برای حجاب قرار دادیم لکن همانگونه که پیشتر در نقد حجاب اجباری متذکر شدم و لینکش را در ابتدای این پست قرار دادم هیچ دلیل منطقی بدون برچسب حجاب شرعی [چنانچه نشان دادم در عمل خودشان حجاب شرعی را نادیده میگیرند] نه ارائه میکنند و نه اصلاً میتوانند برای همین حدود عنوان کنند جز آنکه بی ربط به حجاب اجباری سر است.

وَ لَا تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُکُمُ الْکَذِبَ هَذَا حَلَالٌ وَهَذَا حَرَامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ إِنَّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ لَا یُفْلِحُونَ

بخاطر دروغی که زبانهای شما توصیف می‏کند نگویید این حلال است و آن حرام، تا بر خدا افترا ببندید، کسانی که به خدا دروغ می‏بندند رستگار نخواهند شد. (سوره النحل)

 

*. کتابخانه آنلاین طالقانی و زمانه ما، نظر آیت الله طالقانی درباره حجاب اجباری:

روز شانزدهم اسفند 1357، روزنامۀ کیهان به نقل از امام خمینی تیتر زد که «زن‌ها باید با حجاب به وزارتخانه‌ها بروند». این خبر موجب اعتراض بخشی از زنان و برگزاری تجمعات اعتراضی شد. به خصوص که به مناسبت روز جهانی زن در هفدهم اسفند راهپیمایی بزرگی انجام شد. در واکنش به این رویدادها، آیت‌الله طالقانی در مصاحبه‌ای بر اجباری نشدن حجاب تأکید کردند.

تاریخ ایجاد اثر: 1357/12/20

منبع مورد استفاده: از آزادی تا شهادت، اسناد جنبش اسلامی: قسمت اول از جلد دوم، تهران: انتشارات ابوذر، 25 مهر 1358، صص 104-115، تطبیق داده شده با فایل صوتی

منابع دیگر: روزنامۀ اطلاعات، شمارۀ 15805، یکشنبه 1357/12/20، ص 7:

مسئلۀ حجاب یکی از مظاهر این حرکت و انقلاب است. یکی در این راهپیمائی‌ها، خانم‌ها، خواهران ما، دختران ما را مجبور نکرد که اینها با حجاب یا بی‌حجاب بیایند. هیچ طرفش مجبور نبودند، ولی خودشان با احساس مسئولیت اسلامی که این لباس یکی از شعارهای اسلامی ایرانی است اصالت خودشان را خواستند نشان دهند و به دنیا هم فهماندند. مورد اعجاب دنیا هم قرار گرفتند. اما حالا اینکه روسری ببندند، نبندند هیچکس اجباری در این کار نکرده است ولی ما درخواست می کنیم.

... من در خلال صحبت‌ها گفتم این مسئله را که حتی اجبار برای زن‌های مسلمان هم نیست، چه اجباری؟ حضرت آیت الله خمینی نصیحتی کردند مانند پدری که به فرزندش نصیحت می‌کند. راهنمائیش می‌کند که شما اینجور باشید، به این سبک باشید بهتر می‌توانید روح اسلام و همانطور که گفتم سنت ایرانیت را متجلی کنید. استقلال و شخصیتتان را حفظ کنید. وقتی نسبت به آنها اینطور نیست، چطور ما می‌توانیم بگوئیم که اقلیت های مذهبی، مسیحی، زردشتی، یهودی که اکثر اینها خصوصاً یهودی‌ها و زردشتی‌ها، برخوردم می‌بینم مقید به حجاب یا همان سنن ایرانی که از قبل بوده، برای آنها هم اجباری نیست.

**. آیت الله رسول منتجب نیا نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی و از فعالین سیاسی اوایل انقلاب به مخالف شهید بهشتی و آیت الله طالقانی با اضافه شدن حجاب اجباری به قانون اشاره میکند: ماجرای مخالفت آیت‌الله طالقانی و شهید بهشتی با حجاب اجباری+ فیلم، وبسایت روزنامه دنیای اقتصاد، 1401/06/22، همچنین پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران طی مصاحبه ای با فرزندان شهید بهشتی مهر تأییدی میزند بر عدم مؤافقت ایشان با حجاب اجباری: «دیدگاه شهید بهشتی در مورد حجاب» به روایت فرزندان، پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران -تهران، 1395/04/29:

نه در سیره عملی شهید بهشتی (عملکرد شهید بهشتی در دوره مسوولیت خود در دادگستری) و نه در مبانی نظری ایشان، چیزی در تایید حجاب اجباری پیدا نمی شود منتها شهید بهشتی ضمن تاکید بر حجاب به عنوان مسلمات و ضرورت دین، بانوان را به داشتن حجاب تشویق می کردند.

... شهید بهشتی همواره در مورد جایگاه زنان روشنفکر و پیشگام بود؛ چه قبل از رفتن به اروپا و چه بعد از بازگشت از اروپا. وی افزود: مادر من در تمامی فعالیت ها، در قم، در تهران و در اروپا در کنار شهید بهشتی بودند و پدرم شرایط را برای حضور مادرم فراهم می کردند. ایشان در همه جا ثابت کردند که زن برابر مرد است. شهید بهشتی در قم، خانواده را برای تفریح بیرون می بردند، این مساله در آن زمان کفر بود! و هنوز هم کسانی که از آن زمان زنده اند، این مساله را هضم نمی کنند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با اشاره به این که اجازه تحصیل به من برای برخی در قم فاجعه بود!، گفت: اجازه تحصیل به دختران برای یادگیری تحصیلات جدید داده نمی شد. شهید بهشتی به ما توصیه می کرد در کنار تحصیلات جدید، تحصیلات قدیم را نیز یاد بگیریم.
بهشتی با اشاره به توصیه پدر به خود برای ادامه تحصیل با وجود دو بچه خردسال، گفت: شهید بهشتی با وجود مشغله ای که داشتند، به خانه آمده، من و مادرم را با خود به جلسات حزب جمهوری اسلامی می بردند تا در این جلسات شرکت کنیم. زمینه را فراهم می کردند تا زنان پا به پای مردان پیشرفت کنند و مبانی نظری را یاد بگیرند.

وی با تاکید بر این که در جامعه خود بدون استدلال و مطالعه می گوییم که دختران حجاب داشته باشند، گفت: شهید بهشتی با استدلال مسایل و از جمله حجاب را به عنوان ضرورت دین، توضیح می دادند. زن در درجه اول انسان است، می تواند تفکر و انتخاب کند. الان به سمتی می رویم که زن در جامعه دست دوم می شود با محدودیت های بیش از حد که سایرین برای او تصمیم می گیرد.

وی افزود: پس از انقلاب تلاش می کردم که محدودیت ها برداشته شود، فضای خوبی ایجاد شده بود اما متاسفانه یک سری افراد بسیار متعصب که به نظر من اسلام را نمی شناختند، باز محدودیت ها و مشکلات را ایجاد کردند.

... بهشتی با اشاره به کوتاه بودن زدندگی شهید بهشتی، گفت: از اول انقلاب تا سال 1360 فرصت بسیار کوتاه بود اما کارهای بسیاری به همراه دوستانشان انجام شد که یکی از آن ها قانون اساسی است. شهید بهشتی اصرار داشت که زنان می توانند وارد مجلس خبرگان شوند و خانم گرجی وارد این مجلس شد اما اکنون بعد از 34 سال، زنان نمی توانند وارد مجلس خبرگان شوند؛ چرا؟ چرا زنان شرکت نمی کنند؟ مساله خیلی پیچیده تر از آن است که ما گمان می کنیم.

***. نظر شهید باهنر درباره حجاب در خرداد سال 59: حجاب در اسلام به صورت ارشادی مطرح شده/ باید به مردم رعایت اصول اسلامی را آموخت، وبسایت خبرآنلاین، 10 خرداد 1403:

باهنر ضمن پاسخ به سوالات خبرنگاران درباره‌ی مسائل مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، در مورد مسئله‌ی حجاب در شرع اسلام گفت:

«این مسئله در اسلام به صورت ارشادی مطرح شده و به هیچ وجه تحمیل وجود ندارد و باید به مردم رعایت اصول اسلامی را آموخت و به آن‌هایی که در این مورد تحمیل یا اعمال زور می‌کنند توصیه می‌کنیم که دست از این کار بردارند. اگر ایجاد اختلاف کردند باید به‌شدت از آن جلوگیری کرد.» (بامداد، شنبه 10 خرداد 59)

 

منابع

سامانه جامع نظرات شورای نگهبان، بخش مصوبات مجلس، مدخل لایحه حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب:

nazarat.shora-rc.ir/Forms/frmShenasname.aspx?id=OegXTvC2Knk=&TN=l7tLyhyOobj0SooAFUE3m68PnpG7MruN