مکتب رئالیسم

بسم الله الرحمن الرحیم

در این قسمت میخواهیم کوروش دوم هخامنشی را در کتاب «عیون الأنباء فی طبقات الأطباء» از «موفق‌ الدین ابوالعباس احمد بن قاسم سعدى خزرجى» معروف به «ابن ابى اُصَیْبِعه» متعلق به قرن هفتم هجری قمری بررسی کنیم [تا زمان انتشار این پست ندیدم جایی کوروش دوم را در این کتاب بررسی کنند و بنظر میرسد به لطف خداوند بنده برای اولین بار این کار را انجام میدهم]. در این کتاب اشاره ای خیلی مختصر به کوروش و کمبوجیه دوم شده و در آن میخوانیم:

قسمت فوق در ترجمه این کتاب بدین صورت آمده است:

با اینکه این کتاب یک خط و نیم بیشتر در رابطه با کوروش ننوشته و متعلق به قرن هفتم هجری قمری است لکن ابن ابی أصیبعه بطرز عجیبی سخنان درستی گفته پیرامون کوروش دوم:

1. مدت سلطنت کوروش دوم 29 سال بوده [بنگرید به اینجا] و تنها با اختلاف یک سال، نویسنده سالهای سلطنت وی را بیان کرده است.

2. بعد از کوروش دوم فرزندش کمبوجیه دوم شاه میشود و نویسنده هم عنوان کرده بعد از کورش فرزندش قامبوسیس شاه میشود. قامبوسیس در فرهنگ لغت دهخدا معرب کامبوزیا عنوان شده است (اینجا) و کامبوزیا هم نوعی ماهی که پشه مالاریا را میخورد (اینجا)، نمیتوانیم بگوییم پس منظور از قامبوسیس کمبوجیه نبوده است چرا که فی المثل قمباسوس بعنوان نامی که قرابت خیلی زیادی با قامباسوس دارد یکی از نام های کمبوجیه معرفی شده است (اینجا) و با توجه به نام هایی مثل کامبیز و قمب سوس و... نیز که اینها هم با کمبوجیه قرابت دارند [و از نظر املایی هم شبیه کامبوزیا و قامبوسیس هستند] نهایتاً باید گفت عنوان کردن قامبوسیس هم در این کتاب برای اشاره به کمبوجیه بکار رفته است.

3. فیثاغورث معروف در زمان کوروش دوم و کمبوجیه دوم میزیسته و نیز متولد جزیره ساموس هم بوده است [در این کتاب عنوان میشود فیثاغورث شصت سال در ساموس زندگی کرده است و گرچه متولد شدن برداشت نمیشود لکن حداقل نشان میدهد نویسنده به ارتباط بین این جزیره با محل زندگی فیثاغورث آگاه بوده است]. البته فیثاغورث در زمان داریوش اول فوت میکند و در این کتاب تصریح نشده در زمان کمبوجیه دوم فوت میکند یا خیر.

درست است که نویسنده کوروش را پادشاه فارس نخوانده و سخنی هم از هخامنشیان نمیزند و ممکن بوده مشابه برخی از مورخین و نویسندگان قدیم یا جدید تر از خود [بعنوان نمونه بنگرید به سلسله پست های صفر تا صد پادشاهی کوروش هخامنشی در وبلاگ] وی نیز کوروش را بعنوان حاکم بابل و زیر دست شاه سلسله کیانی میشناخته [یا با هر عنوان دیگری غیر از شاه سلسله کیانی یا شاه ایران] لکن بهرحال قرینه دیگری ما در کتابش ندیدیم بتوان بواسطه آن این ابهام را برطرف کرد.