بسم الله الرحمن الرحیم
یکی از متون پهلوی که به زمان ما رسیده متنیست که حاصل گفت و گوی شاه ساسانی با یکی از نجبای دربار و غلامان خودش می باشد (غلام به معنای برده نیست اینجا، همان خدمتگذار شاه مد نظر است). اینکه منظور ازین شاه ساسانی در متن خسرو انوشیروان یا خسرو پرویز است محل اختلاف برخی محققین شده است. در این پست نشان خواهم داد مراد از خسرو در این متن خسرو پرویز می باشد.
بسم الله الرحمن الرحیم
روایات پهلوی نام کتاب بی عنوانی از زرتشتیان است که احتمالاً در قرون سوم و چهارم هجری قمری به رشته تحریر در آمده و حاوی مطالب گوناگونی از احکام و عقاید و... زرتشتیان میباشد. نویسنده آن مشخص نیست لکن در نگارش اثر خود از منابعی همچون ترجمه اوستا به پهلوی و... بهره برده و نیز کتابی دیگر یعنی صد در بندهشن که از منابع زرتشتیان می باشد هم ازین کتاب تأثیر زیادی پذیرفته است (در قالب اقتباس و ترجمه) (نک: تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، احمد تفضلی و ژاله آموزگار، چاپ سوم (1387)، صفحات 154 و 155). در فصل سی و چهارم این کتاب میخوانیم:
بسم الله الرحمن الرحیم
بخش اول) تعریف و تبیین خود راست پنداری
خود راست پنداری/Self-righteousness یا مقدس گرایی/Sanctimoniousness به حالتی گفته میشود که فرد در آن باورهای خود را از نظر فضیلت برتر از بقیه باورها میداند و بعضا ممکن است به تفکری منجر شود که فرد خود را مورد تبعیض هم بپندارد. با ذکر مواردی بیشتر این مقوله را توضیح میدهم. وقتی حادثه شاهچراغ بوقوع پیوست برخی براندازان آنرا به ج اسلامی نسبت دادند، حتی بعد از بیانیه داعش با گرفتن ایراد های جزئی از بیانیه راضی نشده و باز می‌خواستند بگویند کار داعش نبوده و مقصر ج اسلامی است. میتوانید به این دو لینک رجوع کنید:
قمار بزرگ؛ شباهت شاهچراغ و سینما رکس چیست؟/www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-63447364
شبهه‌های وارده به روایت رسمی؛ چرا گروهی از مردم به حادثه شاهچراغ مشکوکند؟/parsi.euronews.com/2022/10/28/iran-protests-isis-shiraz-shah-cheragh-people-are-not-believing-government
طی حادثه اخیر کرمان هم برخی رسانه های ارزشی بلا فاصله وقتی حتی وزارت اطلاعات هم هنوز بیانیه نداده بود و در اطلاعیه و بیانیه سپاه پاسداران و رهبری خبری از متهم کردن اسرائیل نبود، نوک پیکان را سمت اسرائیل گرفتند و حتی وقتی داعش با بیانیه ای حمله را گردن گرفت با اشکال تراشی از بیانیه سعی کردند باز اسرائیل را مقصر جلوه بدهند:
بسم الله الرحمن الرحیم
پیرامون ماجرای پوریم بعضاً دیده شده برخی جریانات یا افراد از هر دو جبهه باستان پرستان و منتقدین باستانگرایی روی به تحریف و ارائه برداشتی غیر واقع ازین ماجرا میکنند. من ابتدا از ترجمه کتاب استر مندرج در وبسایت انجمن کلیمیان تهران بطور خلاصه بخش های مد نظر از این واقعه را نقل میکنم و سپس برداشت موجهی از آنرا تبیین خواهم کرد (فصل سوم الی نهم کتاب استر):
بسم الله الرحمن الرحیم
نویسنده: سید الیاس امین
آیت الله سید علی خامنه ای صبح امروز سیزدهم دی ماه در دیدار با جمعی از مداحان سخنانی را بر زبان راندند که نشان از تفکرات اشتباه ایشان دارد چنانچه پیرامون انتخابات دیدگاه های شاذی را بیان کردند که در ادامه چرایی اشتباه بودن این دیدگاه ها را به سمع شما خواننده گرامی خواهم رسانید. ابتدا نقل قول ایشان را قرار میدهم:
برخی می‌خواهند انتخابات و حضور مردم که اثبات تحقق مردم‌سالاری دینی است ضعیف و نامناسب باشد تا حرف و ایده امام بزرگوار و وعده الهی دروغ درآید که در مقابل این حرکت خصمانه، مجاهدان تبیین باید با بیان حقایق بایستند و به وظیفه خود عمل کنند.
... انتخابات یک وظیفه است و هر کسی با انتخابات مخالفت کند با جمهوری اسلامی و اسلام مخالفت کرده است. (منبع: بنگرید به اینجا)
بسم الله الرحمن الرحیم
درست خاطرم باشد سال پیش بود که شبهه ای توجهم را جلب کرد و آن اینکه چرا روز ولادت بانوی دو عالم فاطمه الزهرا (سلام الله علیها) روز مادر نامگذاری شده و ایشان دارای منزلتی زیاد بیان شده اند؟!، افرادی که این شبهه را مطرح میکردند طیف نسبتاً مختلفی از جبهه براندازان مخالف دین مبین اسلام بودند، از فمینست ها تا باستان پرستان و... . با خودم گفتم آیا صرف اینکه ایشان معصوم بودند کفایت میکند برای این جایگاه بزرگی که در دین اسلام پیدا کردند؟! پاسخ مشخصاً منفی بود، اساساً من جمله مواردی که در عصمت مورد توجه من است اول اختیاری بودن آن است (عصمت جبری نیست، فرد باید با اختیار خود، شایسته بودن خود را برای نائل شدن به آن اثبات نماید، ارزش والایی که عصمت اهل بیت علیهم السلام دارند در نظرم در وهله اول بهمین اختیاری بودن آن است) و دوم شرایطی است که فرد در آن عصمت خود را به لطف خداوند حفظ کرده است. مدتی از نظر ذهنی درگیر مورد دوم بودم تا ببینم آیا میتوان چیزی علاوه بر مقوله عصمت اضافه کرد یا خیر تا اینکه اخیراً ماجرای بانو عایشه آمد در ذهنم و اینکه مشخصاً جایگاه همسری حضرت محمد بن عبدالله (صل الله علیه و آله و سلم) بعلاوه علایق شخصی و... ایشان باعث شد آن اتفاقات و مواضع رقم بخورد و این نقش مشهود را در تاریخ صدر اسلام و مذاهب اهل تسنن ایفا کنند.
بسم الله الرحمن الرحیم
آقای دکتر گیلوایی از کتاب خودشان سه مدل فکری و نگاه کلی به مقوله عقل و دین را مطرح و سپس به نقد اجمالی هریک و بیان دیدگاه موجه از منظر خودشان میپردازد:
گزارشی از نشست بررسی کتاب «نظریه ای در باب دین و شادی؛ دین تاریخی و مهار دوگانه شادی» حسن محدثی گیلوایی نویسنده و پژوهشگر دین در توضیح گرایش بازسازی گرایی دینی میگوید:
بازسازی گرایی دینی برابر است با پذیرش تجدید نظر در تفکّر سنّتی و شکستن قالب های قدیمی دین و ارایه طرحی نو در چارچوب های جدید به طوری که محتوای دین محفوظ بماند.
وی سه مدل را برای گرایشهای دینی در ایران امروزی مطرح میکند:
بسم الله الرحمن الرحیم
ویرایش شده در فروردین ماه 1403
اصل بقا و بقای بهتر (کیفیت بقا) انگیزه عمل به اخلاقیات و تولید آنها در تفکرات مبتنی بر ادیان غیر الهی و یا لائیک (بی دین) هست. تفاوت اخلاقیات دینی و غیر دینی در اینجاست که در دین چهارچوب/چارچوب اخلاقیات توسط اصل بقا تولید نمیشود و خالق تعیین کننده هست نتیجتاً مطلق اند (میتوان آنها را همان احکام اولیه در نظر گرفت) اما در داخل چهارچوب انسان آزاد است بنابر عقل و منطق و اصل بقا و... اخلاقیات را تعیین بکند، لکن در جهان بینی غیر دینی بقا و بقای بهتر تولید کننده اخلاقیات هستند و بطور کل نسبی بنظر میرسند. اما در فلسفه اخلاق دینی هم یکی از وجوه مهم عمل به اخلاقیات همان بقا و بقای بهتر خواهد بود، مگر نه اینکه بهشت و جهنم هم هردو بقای انسان را تحت الشعاع قرار میدهند؟! یا اساسا اینکه خداوند به کرات در قرآن از عناوین «سریع العقاب» یا «یوم الحساب» یا... استفاده کرده جز این نیست که خواسته انگیزه بقای بهتر در بهشت، در مقابل بقایی به بدترین شکل ممکن در جهنم را بواسطه اعمال آدمی به او بدهد و بقای انسان را برای موجه بودن عمل به انجام اعمال دینی مطرح کند؟!؛ نیز اضافه کنید آیات متعدد کلام الله کریم که از انسان هایی که خدا ترس هستند به کرات یاد کرده است، ترس از خداوند دلیلی جز این دارد که بقا و بطور کل هستی انسان در گرو خواست و اراده ذات أقدس الهیست؟.
بسم الله الرحمن الرحیم
در ماجرای هواپیمای اوکراینی سخنگوی ارشد ستاد کل نیروهای مسلح به صراحت شایعات مربوط به ساقط شدن عمدی آن هواپیما توسط موشک های خودی را رد کرد (بنگرید به اینجا) اما بعداً بر اساس سخنان سردار حاجی زاده مشخص شد از همان چهارشنبه هجدهم دی ماه (هواپیما بامداد هجدهم دی ماه سقوط کرد ولی بیانیه ستاد کل صبح شنبه بیست و یکم دی ماه منتشر شد) ستاد کل در جریان ماجرا بوده و صرفاً اطمینان نداشتند که هواپیما توسط آتش خودی ساقط شده است:
عزیزان هواپیمایی کشوری تا قبل از اعلام نیروهای مسلح محکم اعلام کردند که این موضوع اصابت موشک نیست و تحت بررسی است؛ اولا آنها بر اساس دانسته‌های خود عمل کردند و از این حادثه خبر نداشتند. بنده زمانی که مطلع شدم در صبح چهارشنبه بلافاصله به مسئولین اطلاع دادم این موضوع را به من گفتند هدفی را زده ایم اما تقارن آن با این موضوع من را به شک انداخت.
بلافاصله به تهران حرکت کردم اما در بین راه به مسئولین اطلاع دادم که این اتفاق افتاده است و احتمال بالا می دهم که هواپیمای خودی را زده‌ایم. زمانی که به تهران رسیدم دیدم که ستادکل نیروهای مسلح یک تیم بررسی سانحه تشکیل داده است و تمام این تیم و افراد دخیل در این قضیه را کاملا قرنطینه کرده بودند و ما اجازه نداشتیم اطلاع رسانی کنیم.
تاخیر در اطلاع‌رسانی به این دلیل نبود که کسی بخواهد موضوعی را کتمان کند، بلکه روال همین است که ستادکل باید این موضوع را بررسی کند که پس از بررسی صبح جمعه همه اطلاعات جمع شد و مشخص شد که واقعه چه بوده است (منبع: بنگرید به اینجا).
بسم الله الرحمن الرحیم
یکی از مواردی که در زمینه مطالعات ایران باستان مورد توجه است مقوله جیره ایست که کُورتَش های کارگر در تخت جمشید دریافت میکرده اند. بدلیل آنکه برای ایشان به صراحت از عنوان برده استفاده نشده و جیره دریافت میداشته اند اکثر دانشمندان حوزه تاریخ ایران بیان داشته اند که اینها برده نبوده اند (البته برخی هم کورتش را معادل برده در نظر گرفته اند) و نتیجتاً مشابه مصر باستان که از شهروندان آزاد در ساخت اهرام استفاده و به ایشان جیره تعلق میگرفته در تخت جمشید هم وضع بهمین منوال جریان داشته است. جیره این کورتش ها در قالب کوارت/Quart به این جماعت داده میشده و آنچنان که پروفسور محمد داندامایف در دانشنامه ایرانیکا توضیح میدهد یک کوارت برابر با 1.14 لیتر بوده است (بنگرید به پاراگراف پنجم در اینجا). ماریا بروسیوس در کتاب خودش Women in Ancient Persia که با عنوان «زنان هخامنشی» و «زنان در ایران باستان» دوبار ترجمه فارسی شده این الواح را بررسی کرده و از پرداخت جیره هایی همچون جو و گندم و شراب و... به این کورتش ها تا میزان جیره شان در آن کتاب مستند شرح داده شده است. بر این اساس میزان جیره کورتش هایی که کار تخصصی نداشتند و به اصطلاح کارگر ساده محسوب میشدند بین 20 الی 30 کوارت بوده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
زمانی فردی به بنده حقیر گفت که من مشابه اقیانوسی با عمق یک انگشت دست هستم و دلیلش هم این بود که علیرغم اطلاعات زیادی که در حوزه های مختلف اعم از زیست شناسی و فیزیک و فلسفه ذهن و... دارم (البته از حوزه مطالعاتی آیین زرتشت و تاریخ ایران باستان و اسلام من بی خبر بود) اما در هیچ یک بصورت عمیق وارد نشدم [مثلاً در حد یک فیلسوف یا نزدیک به یک دانشجوی مثلاً دکترای فیزیک یا...]. من در پاسخ متذکر شدم چیزی که من هستم کاملاً عادیست و هر انسانی باید به این سطح از معلومات دست پیدا بکند، اما اینکه در کدام حوزه بصورت تخصصی و عمیق وارد شود بر عهده خودش است. گرچه در حوزه ایران باستان کاملاً عمیق وارد شدم و شش سال است کار میکنم. دلیلش هم مشخص است، تمامی این حوزه ها به مقوله علم و دین برمیگردند.
علامه حسن زاده آملی سخن درخور توجهی اینجا دارند و میگویند:
بدون تعصّب مذهبی، حاشا و کلّا، بنده خودم در یکی از نوشته‌هایم عنوان کرده‌ام و گفته‌ام که من از دین درآمدم و دوباره دین را قبول کردم. خواه مردم بپذیرند، خواه نپذیرند. بنده، بله بنده، حسن زاده آملی از دین بدر آمدم و دوباره دین را پذیرفتم. بنده دین آبایی ندارم، دین تقلیدی و طایفه‌ای ندارم، من اثنی عشریه به تحقیق شدم، نه به تقلید (منبع: بنگرید به اینجا).
بسم الله الرحمن الرحیم
عموماً وقتی سخن از جنگ هایی که مسلمانان در دو طرف آن شرکت دارند میشود ذهن معطوف میشود به جنگ هایی با زمینه دینی اما در اینجا با موردی طرف هستیم که مقوله نه دینی است نه نژادی، بلکه بر اساس عقاید شخصی و قومی و شاید ملی غیر دینی است، یعنی صرف ملیت و قوم گرایی و منافع شخصی و نه حتی مباحثی همچون امت گرایی، دو گروه از مسلمانان روی به جنگ با یکدیگر آورده اند.
