عدم برتری امامت بر نبوت

بسم الله الرحمن الرحیم

 

یکی از مواردی که بشدت دیده شده برخی فقها و مفسرین قرآن علی الخصوص در دوران معاصر از آن بشدت دفاع میکنند برتری مقام امامت ائمه مؤمنین نسبت به مقام نبوت است. در اینجا بر اساس ظاهر آیات قرآن به ثبوت میرسانم این دیدگاه کاملاً اشتباه بوده و ایشان مجبور به تأویل به رأی برای موجه نشان دادن این دیدگاه شده و به روایات مظنون به جعلی دست یازیده اند که در تضاد با کلام الله میباشند. تمام اینها هم بخاطر این است که ائمه اطهار (علیهم السلام) را در حالتی غلو گونه به سبب علاقه زیاد به ایشان در نهایت در جایگاهی برتر از تمام 123 هزار و 999 نبی نشان بدهند!. البته از جهاتی مشابه ازین دست عقاید در آیین های گذشتگان و یا حاضران هم بوده و هست، بعنوان مثال در نظر یک مسیحی حضرت عیسی یا یک یهودی حضرت موسی و یا یک بت پرست و بودیست و بهدین و... ایزدان هندو و بودا و حضرت زرتشت برتر از تمامی انسان های عالم اند!.

یادداشت کوتاه: شب قدر و زیاده روی در تقدیس فروعات!

بسم الله الرحمن الرحیم

 

از زمانی که کودک بودم خاطرم هست نشانه شاخص اعمال شبهای قدر دعای جوشن کبیر بود و مستجاب شدن حاجت بعضاً منوط به خواندن این دعا عنوان میشد. لکن بر اساس جست و جوی کوتاه و ساده ای که اخیراً کردم متوجه شدم سندیت این دعا بشدت محل خدشه است بگونه ای که بهیچ عنوان نه کرامت استجابت دعا را دارد و نه کرامات خاص دیگری را میتوان برایش بر شمرد (بنگرید به اینجا و اینجا) البته بعنوان یک دعای عادی بر اساس نیت خواننده و نیز اهتمامش به متن دعا که در برخی قسمت ها حاوی متن خوبی نیز میباشد میتواند مؤثر بوده و چه بسا تأثیر در خور توجهی هم داشته باشد اما اینکه کرامات خاصی بطور پیش فرض برایش متصور شویم خیر.

یادداشت کوتاه: متممی بر تفسیر کافر حربی

بسم الله الرحمن الرحیم

 

پیشتر طی دو پست به بیان تفسیری بر خلاف تفسیر مشهور از عنوان کافر حربی در دین مبین اسلام و حاشیه مربوط به جزیه که مربوط به آن میشد پرداخته بودم [بنگرید به اینجا و اینجا] و جدای از آن طی سلسله پست هایی بررسی انتقادی نسبت به برخی از دیدگاه های فقهی خیل بزرگی از فقهای امامیه و اهل تسنن داشتم مثل مورد اعتبار شهادت زنان و... الخ [البته تمامی این موارد برای اولین بار نقد نشده و فقهای مدافع خود را پیشتر داشته و دارند و مقالات و بعضاً کتبی حاوی مطالبی در نقد آن آراء به رشته تحریر در آمده است، لکن عقیده خیلی از فقها در عصر غیبت معصوم بنظر میرسد بر خلافشان بوده]. بعداً این پرسش در ذهنم بوجود آمد که اگر در آیین های شرک آمیز و نیز ابراهیمی قبل از اسلام، از میان رفتن معلومات نبی و یا تحریف متن دین باعث انحطاط اکثریت میشد در دین مبین اسلام وقتی کلام الله تحریف نشده چه چیزی باعث پدید آمدن این انحطاط میشده است؟!.

جزیه و اهل کتاب، برداشتی متفاوت

بسم الله الرحمن الرحیم

 

پیشتر در اینجا طی بحث نسبتاً مفصلی عنوان کرده بودم که تلقی مشهور از کافر حربی نزد اکثریت غالب فقهای متأخر بنظر میرسد نمیتواند صحیح باشد و در حال حاضر هم دیگر فقیه مطرحی حاضر به دفاع از آن عقیده نیست و از قضا در آراء فقهایی همچون رهبری قرینه هایی در تضاد با آراء مشهور فقهای سابق به چشم میخورد. بر اساس نتیجه بحثی که در مقوله کافر حربی استخراج میشود یک اشکال پدید می آید و آن اینکه اگر کفار غیر اهل کتاب نباید بالاجبار مسلمان بشوند پس چگونه می بایست با ایشان در جامعه اسلامی رفتار کرد بخصوص وقتی جزیه فقط از کفار اهل کتاب در قالب کافر ذمی (اهل ذمه) اخذ میشده است؟!، من نام این اشکال را که پارادوکس جزیه مینامم.

برداشت متفاوتی را که در این پست از وبلاگ به منظور حل این اشکال بدنبال تبیین آن هستم گرچه قطعی نمیدانم لکن بنظرم با توجه به ادله ای که شرح خواهم داد بی اعتبار نیست.

نو اندیشی دینی و جایگاه مسلمانان دغدغه مند

بسم الله الرحمن الرحیم

 

آقای دکتر گیلوایی از کتاب خودشان سه مدل فکری و نگاه کلی به مقوله عقل و دین را مطرح و سپس به نقد اجمالی هریک و بیان دیدگاه موجه از منظر خودشان میپردازد:

گزارشی از نشست بررسی کتاب «نظریه ای در باب دین و شادی؛ دین تاریخی و مهار دوگانه شادی» حسن محدثی گیلوایی نویسنده و پژوهشگر دین در توضیح گرایش بازسازی گرایی دینی میگوید:

بازسازی گرایی دینی برابر است با پذیرش تجدید نظر در تفکّر سنّتی و شکستن قالب های قدیمی دین و ارایه طرحی نو در چارچوب های جدید به طوری که محتوای دین محفوظ بماند.

وی سه مدل را برای گرایشهای دینی در ایران امروزی مطرح میکند:

یادداشت کوتاه: فلسفه اخلاق در جهان بینی غیر دینی

بسم الله الرحمن الرحیم

 

ویرایش شده در فروردین ماه 1403

اصل بقا و بقای بهتر (کیفیت بقا) انگیزه عمل به اخلاقیات و تولید آنها در تفکرات مبتنی بر ادیان غیر الهی و یا لائیک (بی دین) هست. تفاوت اخلاقیات دینی و غیر دینی در اینجاست که در دین چهارچوب/چارچوب اخلاقیات توسط اصل بقا تولید نمیشود و خالق تعیین کننده هست نتیجتاً مطلق اند (میتوان آنها را همان احکام اولیه در نظر گرفت) اما در داخل چهارچوب انسان آزاد است بنابر عقل و منطق و اصل بقا و... اخلاقیات را تعیین بکند، لکن در جهان بینی غیر دینی بقا و بقای بهتر تولید کننده اخلاقیات هستند و بطور کل نسبی بنظر میرسند. اما در فلسفه اخلاق دینی هم یکی از وجوه مهم عمل به اخلاقیات همان بقا و بقای بهتر خواهد بود، مگر نه اینکه بهشت و جهنم هم هردو بقای انسان را تحت الشعاع قرار میدهند؟! یا اساسا اینکه خداوند به کرات در قرآن از عناوین «سریع العقاب» یا «یوم الحساب» یا... استفاده کرده جز این نیست که خواسته انگیزه بقای بهتر در بهشت، در مقابل بقایی به بدترین شکل ممکن در جهنم را بواسطه اعمال آدمی به او بدهد و بقای انسان را برای موجه بودن عمل به انجام اعمال دینی مطرح کند؟!؛ نیز اضافه کنید آیات متعدد کلام الله کریم که از انسان هایی که خدا ترس هستند به کرات یاد کرده است، ترس از خداوند دلیلی جز این دارد که بقا و بطور کل هستی انسان در گرو خواست و اراده ذات أقدس الهیست؟.

اسلام تحقیقی در مقابل سنت پرستی تقلیدی

بسم الله الرحمن الرحیم

 

زمانی فردی به بنده حقیر گفت که من مشابه اقیانوسی با عمق یک انگشت دست هستم و دلیلش هم این بود که علیرغم اطلاعات زیادی که در حوزه های مختلف اعم از زیست شناسی و فیزیک و فلسفه ذهن و... دارم (البته از حوزه مطالعاتی آیین زرتشت و تاریخ ایران باستان و اسلام من بی خبر بود) اما در هیچ یک بصورت عمیق وارد نشدم [مثلاً در حد یک فیلسوف یا نزدیک به یک دانشجوی مثلاً دکترای فیزیک یا...]. من در پاسخ متذکر شدم چیزی که من هستم کاملاً عادیست و هر انسانی باید به این سطح از معلومات دست پیدا بکند، اما اینکه در کدام حوزه بصورت تخصصی و عمیق وارد شود بر عهده خودش است. گرچه در حوزه ایران باستان کاملاً عمیق وارد شدم و شش سال است کار میکنم. دلیلش هم مشخص است، تمامی این حوزه ها به مقوله علم و دین برمیگردند.

علامه حسن زاده آملی سخن درخور توجهی اینجا دارند و میگویند:

بدون تعصّب مذهبی، حاشا و کلّا، بنده خودم در یکی از نوشته‌هایم عنوان کرده‌ام و گفته‌ام که من از دین درآمدم و دوباره دین را قبول کردم. خواه مردم بپذیرند، خواه نپذیرند. بنده، بله بنده، حسن زاده آملی از دین بدر آمدم و دوباره دین را پذیرفتم. بنده دین آبایی ندارم، دین تقلیدی و طایفه‌ای ندارم، من اثنی عشریه به تحقیق شدم، نه به تقلید (منبع: بنگرید به اینجا).

یادداشتی بر برده داری (3)

بسم الله الرحمن الرحیم

 

پیشتر طی دو یادداشت نشان داده بودم اساساً هیچ ایرادی به مقوله برده داری در تاریخ دین مبین اسلام وارد نیست. در این یادداشت کوتاه میخواهم به وجهی از احکام برده و مالک بپردازم که بنظرم تا حدی مغفول مانده است. 

حجاب اجباری در دوران قاجار

بسم الله الرحمن الرحیم

 

وبسایت فرادید تصویری را منتشر کرد مربوط به عکس دسته جمعی گروهی از دانش‌آموزان مدرسۀ ژاندارک در دوران قاجار (این مدرسه را فرانسوی‌ها برای تحصیل دختران ارمنی در ایران تاسیس کرده بودند) بنگرید:

مشکل وجود شر،استدلالی بر علیه خدا باوران بی دین یا خدا پرستان دیندار؟!

بسم الله الرحمن الرحیم

 

مقدمه

مشکل وجود شر یکی از قدیمی‌ترین دلایلی است که برای اثبات عدم باور یقینی به وجود خداوند اقامه شده است. این مقوله که البته برخی ملحدین تلاش دارند به غلط آنرا برهان شر بخوانند (بدلیل آنکه قابل رد هست نمیتواند برهان نامگذاری شود) و برخی هم آنرا مشکل شر/Problem of Evil بیان کردند نشان میدهد که میان دو قضیه‌ی وجود واجب الوجودی با صفات ادیان و وجود شر در این دنیا تناقض وجود دارد و بنابر اصل عدم اجتماع نقیضین تنها یکی از این دو قضیه می‌توانند درست باشد و از آنجا که در وجود شر شکی نیست، صدق قضیه‌ی دوم مستلزم نادرست بودن قضیه نخست است و بنابراین واجب الوجودی با صفات خدای ادیان نمی‌تواند وجود داشته باشد.

پژوهشی پیرامون جهاد ابتدایی در فقه امامیه و مصداق کافر حربی

بسم الله الرحمن الرحیم

 

مواردی همچون «بغی» «جهاد ابتدایی» «دار الحرب» من جمله مقوله هایی هست که در جامعه امروز ما کمتر شنیده میشود لکن جزء اعتقادات فقهای مشهور امروز و دیروز امامیه و اهل تسنن بوده است. من پیشتر در مقوله اعتبار شهادت زنان نشان دادم که چگونه فتاوای خیلی از فقها در طول تاریخ میتواند اشتباه باشد (بنگرید به اینجا) و حال به یکی دیگر ازین موارد مشابه میخواهم بپردازم. متن اول حاصل تحقیق خودم بر اساس شبهاتیست که در فضای مجازی در اینباره مطرح شده و متن دوم برگرفته از یادداشت یکی از دوستان پژوهشگر در حوزه فقه در یکی از گروه های تلگرامی است.

رسالت دین، از سنت نبی (ص) تا انحراف فقیه

بسم الله الرحمن الرحیم

 

نویسنده: سید الیاس امین

در کلام الله میخوانیم:

 

وَ مَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿۱۰۹﴾

و من از شما بر ابلاغ رسالتم هیچ پاداشی نمی خواهم، پاداش من فقط بر عهده پروردگار جهانیان است. سوره الشعراء

و مشاهده میکنیم که امروزه روحانیت هم کار خود را ادامه همان رسالت پیامبر بیان میکند (بنگرید به اینجا و اینجا و اینجا و اینجا) لکن در عمل مشاهده میشود بودجه های عریض و طویلی چه از بیت المال و چه از محل خمس و زکاتی که می بایست خرج فقرا شود فقط بدین خاطر که طلبه ای در راه رسالت پیامبر تلاش میکند به او اختصاص داده میشود!. رسالتی که بنابر امر پروردگار بدون مزد بوده و پیامبر (ص) حتی یک سند هم نیست از خمس و زکات صرف امور شخصی خودشان کرده باشند شده است محل کسب درآمد عده کثیری از دنباله روهای رسالت ایشان!.

اعتبار شهادت زنان، متن دین یا فتوای اکثریت فقها؟!

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در مقوله اعتبار شهادت زنان در دین مبین اسلام ما دو مبحث کلی داریم:

- دعاوی حقوقی

- دعاوی کیفری

حقوقی یعنی مثلاً من و شما معامله ای رو باهم میخوایم بکنیم افرادی رو بعنوان شاهد میگیریم یا دعاوی منحصراً مالی یا ارث و طلاق و... . 

کیفری بعنوان مثال یعنی اون جرائمی که در اسلام حد دارند، مثل زنا، لواط، مساحقه یا حد ندارند اما طی آن قتل و سرقت و ضرب و شتم و... بوقوع می پیوندد. 

در این یادداشت من در چهار جنبه قرآنی، روایی و خلاصه نظر فقها و قوانین جمهوری اسلامی این مقوله را بررسی کرده و استنباط میکنم که فتاوای اکثریت فقها کاملاً اشتباه هست. در اینجا منظور از اکثریت فقها فقیهانی هست که شهادت زن را در برخی امور نپذیرفته و در برخی دیگر غیر از آنچکه قرآن در سوره بقره صرفاً در بخشی از مسائل حقوقی عنوان کرده شهادت زن را به اندازه نصف مرد قلمداد کرده یا شهادت زن را منضم به قسم یا شهادت مرد کردند و... (قوانین کیفری و مدنی جمهوری اسلامی هم بیشتر بر مبنای همین قول به رشته تحریر درآمده اند).