بسم الله الرحمن الرحیم
پیرامون مغان بحث بسیار است لکن در این پست ما با بررسی سخنان هرودوت و استرابو و دو نقل قول از دستور دهالا و موبد کوروش نیکنام میخواهیم رابطه بین مغان و آیین زرتشت را بصورت اجمالی بررسی کنیم و در پایان ببینیم سخن دستور دهالا معتبر است یا موبد نیکنام.
بسم الله الرحمن الرحیم
حسن پیرنیا پیرامون تعصب پارسها بر روی زنانشان اشاره به گواهی مورخان یونانی و رومی کرده و عنوان میکند:
بسم الله الرحمن الرحیم
در این پست میخواهم به لطف خداوند برای اولین بار چه در فضای مجازی و چه بطور کل بین مکتوباتی که تاکنون پیرامون کوروش دوم هخامنشی مشاهده کردم، کوروش را در کتاب «تواریخ شیخ اویس» از «ابی بکر قطری اهری نجم» مورخ قرن هشتم هجری قمری بررسی کنم. در این کتاب نام کوروش تنها در یک صفحه و یکبار بصورت کیرـش [حرف چهارم یـ است که بدون نقطه میباشد] و بار دیگر بصورت کیرش آمده که البته هردو اشاره به یک نفر دارند و یحتمل غلط املایی و اشتباه سهوی بوده.
کیرش در این کتاب فرزند جاماسب از شاگردان زرتشت و زیر دست شاه ایران بهمن بن اسفندیار و قائم مقام [= جانشین] بخت النصر است که فرزندی نیز هم نام خودش داشته و به فرمان بهمن بن اسفندیار برده های بنی اسرائیل را آزاد میکند. بخت النصر هم از زیر دستان شاه ایران لهراسب بوده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
در این لینک مقاله ای ترجمه شده پیرامون گارد جاویدان که در وبسایت دانشنامه تاریخ جهان منتشر شده و بعد از دیدنش دو اشتباه مهم در آن توجه ما را جلب کرد، نخست اینکه در آن متن گفته میشود:
بر اساس تاریخ سنتی ایرانیان، گارد جاویدان ابتدا توسط فرمانده ی خود پانته آ ارتشبد و همسرش فرمانده آریاسب پس از شرکت در نبرد اوپیس در سال ۵۳۹ ق.م تشکیل شده است. گفته می شود که پانته آ ارتشبد پس از سقوط بابل به دست کوروش کبیر، حکمران آن منطقه بوده و گارد سرآمد و زبده جاویدان را در همان زمان ایجاد کرده است. گمان می رود که او همچنین فرمانده اول گارد جاویدان بوده است که بر اساس مدارک موجود در مقبره ها و گفته های تاریخ دانان یونانی و رومی که ثابت می کند زنان در درجات بالای ارتش پارسیان خدمت می کرده اند، بسیار محتمل می باشد.
بسم الله الرحمن الرحیم
مجموعه کتب تلمود مکتوب شده تورات شفاهی و یکی از مقولات مهم نزد یهودیان بوده و آنچنان که در وبسایت انجمن کلیمیان تهران مشهود است (اینجا) تلمود یکی از منابع اصلی و مهم فقهی-اعتقادی نزد یهودیان میباشد. در حیطه یهودیت فعالیت تخصصی نمیکنم لکن چندی پیش به موردی عجیب در رابطه با تلمود برخورد کردم. نژاد پرستی عجیبی در متونی که دیدم از تلمود عنوان میشد و عموماً ارجاعات به یک کتاب برمیگشت و در برخی متون مثل اینجا (پانوشتهای 9 الی 15) که از دفتر تبلیغات اسلامی قم هست نیز به آن کتاب ارجاع داده اند. به متن انگلیسی خود تلمود هنوز دسترسی پیدا نکردم لکن کتاب مذکور را که ارجاعاتش به تلمود است پیدا و صفحات مربوطه در آن را نیز مشاهده کرده و گفتم آنرا در اینجا به اشتراک بگذارم گرچه نتوانستم هنوز صحت و سقم ارجاعات این کتابی که از تلمود سخن گفته است را با قطعیت متوجه بشوم. در این کتاب ابتدا در رابطه با شیاطین زاده شده از حضرت آدم (ع) میخوانیم:
بسم الله الرحمن الرحیم
در این قسمت میخواهیم کوروش را در کتاب «روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن» از «جمال‌الدین حسین بن علی نیشابوری رازی» معروف به «ابوالفتوح رازی» از مفسران شیعه در قرن ششم هجری قمری بررسی کنیم.
در این کتاب فقط در جلد دوازدهمش ما دو نفر به نامهای «کوروش» و «کیرش» را مشاهده میکنیم که بنظر میرسد فی الواقع یک نفر هستند که در دو روایت دو عنوان و جایگاه متفاوت دارد. کوروش این کتاب همان کوروش تفسیر طبری و سیوطی و ثعلبی در روایت منقول از پیامبر اکرم (ص) ذیل سوره إسرا است [که در قسمت 65 روایت را کامل نقل و بررسی کردیم، بنگرید به اینجا] و رازی آن روایت را البته کمی متفاوت نسبت به طبری و سیوطی و ثعلبی نقل میکند. متن کامل آن بدین صورت میباشد:
بسم الله الرحمن الرحیم
در این قسمت میخواهیم کوروش دوم هخامنشی را در کتاب «عیون الأنباء فی طبقات الأطباء» از «موفق الدین ابوالعباس احمد بن قاسم سعدى خزرجى» معروف به «ابن ابى اُصَیْبِعه» متعلق به قرن هفتم هجری قمری بررسی کنیم [تا زمان انتشار این پست ندیدم جایی کوروش دوم را در این کتاب بررسی کنند و بنظر میرسد به لطف خداوند بنده برای اولین بار این کار را انجام میدهم]. در این کتاب اشاره ای خیلی مختصر به کوروش و کمبوجیه دوم شده و در آن میخوانیم:
بسم الله الرحمن الرحیم
در این قسمت میخواهیم کوروش را در سه کتاب «جامع البیان عن تأویل آی القرآن (تفسیر طبری)» [قرن سوم هجری قمری]، «الکشف والبیان عن تفسیر القرآن (تفسیر ثعلبی)» [قرن پنجم هجری قمری] و «الدرّ المنثور فى التفسیر بالمأثور» [قرن دهم هجری قمری] بررسی کنیم. کوروش در هر سه این تفاسیر فقط در یک روایت دیده میشود که این روایت هم از نظر سندی و هم از نظر محتوایی بشدت محل خدشه است.
در جلد هفدهم صفحه 358 تفسیر طبری یعنی جامع البیان، روایتی از پیامبر اکرم (صلوات الله علیه) نقل میشود که در آن «کورس» نامی را مشاهده میکنیم. متن کامل روایت بدین شکل است:
حدثنا عصام بن رواد بن الجراح، قال: ثنا أبی، قال: ثنا سفیان بن سعید الثوری، قال: ثنا منصور بن المعتمر، عن ربعی بن حراش، قال: سمعت حُذیفة بن الیمان یقول: قال رسول الله صلى الله علیه وسلم: "إِنَّ بنِی إسْرَائِیلَ لَمَّا اعْتَدَوْا وَعَلَوْا، وقَتَلُوا الأنْبِیَاءَ، بَعَثَ الله عَلَیْهِمْ مَلِکَ فَارِسَ بُخْتَنَصَّر، وکانَ الله مَلَّکَهُ سَبْعَ مِئَة سَنةٍ، فسارِ إِلَیْهمْ حتى دَخَلَ بَیْتَ المَقْدِسِ فَحاصَرَهَا وَفَتَحَها، وَقَتَلَ عَلى دَمِ زَکَرِیَّا سَبْعینَ ألْفا، ثُمَّ سَبَى أهْلَها وبَنِی الأنْبِیاء، وَسَلَبَ حُلیَّ بَیْتِ المَقْدِسِ، وَاسْتَخْرَجَ مِنْها سَبْعِینَ ألْفا وَمِئَةَ ألْفِ عَجَلَةٍ مِنْ حُلَیٍّ حتى أوْرَدَهُ بابِلَ، قال حُذیفة: فقلت: یا رسول الله لقد کان بیت المقدس عظیما عند الله؟ قال: أجَلْ بَناهُ سُلَیْمَانُ بْنُ دَاوُدَ مِنْ ذَهَبٍ وَدُرّ وَیاقُوتٍ وَزَبَرْجَدٍ، وکانَ بَلاطُه بَلاطَةً مِنْ ذَهَب وَبَلاطَةً منْ فِضَّةٍ، وعُمُدُهُ ذَهَبا، أعْطاهُ الله ذلک، وسَخَّرَ لَهُ الشَّیاطینَ یأْتُونَهُ بِهذِهِ الأشْیاءِ فِی طَرْفَةِ عَیْنٍ، فَسارَ بُخْتَنَصَّر بهذِه الأشْیاءِ حتى نزلَ بِها بابِلَ، فَأقامَ بَنُوا إسْرَائِیلَ فی یَدَیهِ مِئَةَ سَنَةٍ تُعَذّبُهُمُ المَجُوسُ وأبْناءُ المَجُوسِ، فیهمُ الأنْبِیاءُ وأبْناءُ الأنْبِیاء، ثُمَّ إِنَّ الله رَحمَهُمْ، فأوْحَى إلى مَلِک مِنْ مُلُوکِ فارِس یُقالُ لَهُ کُورَسُ، وکانَ مُؤْمِنا، أَنْ سِرْ إلى بَقایا بَنِی إِسْرَائِیلَ حتى تَسْتَنْقذَهُمْ، فَسارَ کُورَسُ بِبَنِی إسْرَائِیلَ وحُلیِّ بَیْتِ المَقْدِسِ حتى رَدَّهُ إِلَیْهِ، فَأقامَ بَنُو إسْرَائِیلَ مُطِیعینَ لله مِئَةَ سَنَةٍ، ثُمَّ إِنَّهُمْ عادُوا فی المعَاصِی، فَسَلَّطَ الله عَلَیْهِمْ ابْطیانْحُوسَ فَغَزَا بأبْناءِ مَنْ غَزَا مَعَ بُخْتَنَصَّر، فَغَزَا بَنِی إسْرَائِیلَ حتى أتاهُمْ بَیْتَ المَقْدِسِ، فَسَبى أهْلَها، وأحْرَقَ بَیْتَ المَقْدِسِ، وَقَالَ لَهُمْ: یا بَنِی إسْرَائِیلَ إنْ عُدْتُمْ فِی المعَاصِی عُدْنا عَلَیْکُمْ بالسِّباءِ، فَعادُوا فِی المعَاصِی، فَسَیَّر الله عَلَیْهِمُ السِّباء الثَّالِثَ مَلِکَ رُومیَّةَ، یُقالُ لَهُ قاقِسُ بْنُ إسْبایُوس، فَغَزَاهُم فِی البَرّ والبَحْرِ، فَسَباهُمْ وَسَبى حُلِیّ بَیْتِ المَقْدِسِ، وأحْرَقَ بَیْتَ المَقْدِسِ بالنِّیرَانِ، فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم: هذَا مِنْ صَنْعَةِ حُلِیّ بَیْتِ المَقْدِسِ، ویَرُدُّهُ المَهْدِیُّ إِلَى بَیْتِ المَقْدِسِ، وَهُوَ ألْفُ سَفِینَةٍ وسَبْعُ مِئَةِ سَفِینَةٍ، یُرْسَى بِها عَلى یافا حتى تُنْقَلَ إلى بَیْتَ المَقْدِسِ، وبِها یَجْمَعُ الله الأوَّلِینَ والآخِرِینَ".
بسم الله الرحمن الرحیم
در رابطه با مقوله جزیه در قرون اولیه فتح ایران بحث بسیار است، از تعلق یا عدم تعلق گرفتن جزیه به زنان و کودکان و بردگان در فقه تا کم و کیف دریافت آن توسط حاکمان، از مقایسه اش با مالیات زمان ساسانیان تا چگونگی رفتار با نو مسلمانانی که زرتشتی بودند (در موردی حاکم حتی از ایشان نیز جزیه میگرفته) در اینجا اما میخواهم مقوله جزیه را بصورت کلی در نگاه دو مستشرق بررسی کنم.
الف) ادوارد براون پیرامون جزیه آنرا مقوله ای کاملاً عادلانه خوانده و میگوید:
بسم الله الرحمن الرحیم
پیرامون ریشه و معنی نام کوروش امروزه بحث بسیار است و از ریشه های یونانی و عیلامی و بابلی و... تا معنای تحقیر کننده دشمن و خورشید و... را برایش مطرح میکنند و هریک موافقان و مخالفان خود را دارد. یکی از اسناد سخنان کتزیاس در اینباره است که بر اساس آن معنی نام کوروش مرتبط با خورشید میتواند باشد:
بسم الله الرحمن الرحیم
بررسی بخش آیین زرتشت مقاله «ازدواج موقت در دین زردشتی و اسلام» از دکتر حسین بادامچی، دکتر کلثوم غضنفری و خانم پروین داوری
لینک دسترسی به مقاله (اینجا)
نویسنده: مدیر وبلاگ مکتب رئالیسم
بسم الله الرحمن الرحیم
پرده اول) حسن پیرنیا نویسنده معروف حوزه تاریخ ایران باستان در کتاب تاریخ ایران باستان خود به نقل از هرودوت سالهای پادشاهی کوروش هخامنشی را 28 سال بیان میکند:
بسم الله الرحمن الرحیم
پیرامون زادروز زرتشت بودن ششم فروردین ماه دو نقد اساسی وجود دارد. اولی در فضای مجازی بقدر کافی پرداخته شده و من نیز به زعم خودم بدان اشاره کرده و بعد از آن نقد دومی را که بنظرم نقد تازه ای می آید عنوان میکنم:
الف) درست است که ششم فروردین در یکی از متون پهلوی بنام «ماه فروردین، روز خورداد» روز بسیار مقدسی شمرده میشده و مناسبت های مختلفی برای آن بیان شده است لکن زادروز اشو زرتشت دیده نمیشود و ششم فروردین صرفاً روز مناجات زرتشت با اهورامزداست. ترجمه دکتر بهار ازین متن در دسترس است و در آن میخوانیم:
