راستی آزمایی تواریخ هرودوت (7): برآمدن آماسیس دوم

بسم الله الرحمن الرحیم

 

بنابر نقل هرودوت در کتاب سوم بندهای یکم الی دوم تواریخ خود وقتی کمبوجیه دختر فرعون مصر را به زنی خواست فرعون وقت آماسیس دوم/آمازیس دوم/اخموس دوم/Amasis II/Ahmos II از ترس اینکه دخترش خدمتکار جنسی «Concubine» کمبوجیه بشود دختر فرعون قبلی یعنی آپریس (یا Uahabra) که نامش «نی تِِتیس» بود را بجای دختر خود برای این شاه پارسی میفرستد. سپس هرودوت عنوان میکند کمبوجیه همواره دختر فرعون مصر را به نام پدرش میخواند (مرتبط با زمانیست که دیگر خدمتکار جنسی کمبوجیه شده بود) اما یکبار نی تتیس به کمبوجیه میگوید که دختر حاکم قبلی است و فرعون فعلی مصر به زور حکومت را غصب کرده و با مصریان بر ضد پدرم که ارباب وی بوده قیام میکند و پدرم را میکشد.

اسناد باستان شناسی حجاب زنان در دوران هخامنشیان (بررسی نیمه تفصیلی)

بسم الله الرحمن الرحیم

 

پیشتر در وبلاگ (بنگرید به اینجا) برای هر فرد اهل تحقیقی به ثبوت رسانیده بودم که حجاب در ایران باستان کاملاً در تضاد با حجاب اسلامیست و بطرز مشهودی سبک تر از آن بوده است. در این پست میخواهم موارد ادعایی دیگری را مرتبط با مقوله حجاب در ایران باستان بررسی کنم با این تفاوت که تمرکز این پست بر خلاف قبلی که بر ساسانیان بود بر هخامنشیان است (البته در انتهای این پست دو سند از دوران ساسانی را هم قرار خواهم داد). من در این پست از وبلاگ چند مورد از اسناد مهم را بررسی میکنم تا در نهایت شما هم بتوانید تحلیل خوبی از اسنادی که برای حجاب در ایران باستان بیان میشود داشته باشید.

محتوای آهنگ های غربی (5)

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در این پست میخواهم ترجمه آهنگ «Coma white/اغمای سفید» از برایان هنری وارنر با نام هنری مریلین منسون [ترکیب نامهای مرلین مونرو (بازیگر مشهور) و چارلز منسون (قاتل زنجیره ای)] را قرار بدهم. این آهنگ جزء موزیک های معروف این خواننده بوده که به کرات توسط پلتفرم ها مختلف از آن استفاده شده است. مریلیون منسون در ادبیات رایج داخل کشور عموماً شیطان پرست نامیده میشود لکن من سند معتبری دال بر این مقوله ندیدم. منسون در زمانی از طرف آنتوان لاوی بنیانگذار کلیسای شیطان کشیش افتخاری این کلیسا شد لکن آنطور که بعداً در مجله قهرمان میخوانیم این چیزی نیست که بتواند وی را شیطان پرست معرفی کند (بنگرید به اینجا).

بررسی مجازات قفس شیر در دوران پهلوی دوم

بسم الله الرحمن الرحیم

 

آیت الله سید احمد خاتمی در خطبه های نماز جمعه تهران به تاریخ سیزدهم بهمن ماه 1402 طی سخنانی ابراز داشت:

نسل بعد از انقلاب ندیدند که چه‌ها به این ملت گذشت. اوضاع چنین بود که اگر به شاه نمی‌گفتند اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر به جرم اهانت به زندان می‌افتادند. حتی اجازه نمی‌دادند که بر منبر‌ها نام امام به زبان بیاید.
حتی برخی از مخالفان شاه را در قفس‌های شیر‌های گرسنه باغ وحش می‌انداختند. در این رابطه آیت الله فاضل لنکرانی می‌گوید کسانی که قدر نظام جمهوری اسلامی را نمی‌دانند به این خاطر است که طاغوت را ندیده‌اند و خبر ندارند در آن دوره سیاه چه خبر بوده است و استبداد و دیکتاتوری حرف اول را میزد (1).

پدر علم تاریخ و تهمت ایران ستیزی، پلوتارک پاسخ میدهد

بسم الله الرحمن الرحیم

 

به کرات شاهد روا داشتن تهمت ایران ستیزی به هرودوت از سوی باستان پرستان به منظور ابطال مبنایی برخی روایات تواریخ هرودوت که از آن در نقد هخامنشیان یا... میتوان استفاده کرد بوده ایم. فارغ ازینکه این مقوله وجه آکادمیکی ندارد اما میخواهم از منظر پلوتارک این تهمت را بررسی کرده تا ببینیم در نظر این نویسنده یونانی که با اثر هرودوت آشنایی خوبی داشته آیا هرودوت یک متعصب یونانی ایران ستیز بوده یا بالعکس، نوشته هایش رنگ و بوی بربر (غیر یونانی) دوستی را میدهد؟!. 

جزیه و اهل کتاب، برداشتی متفاوت

بسم الله الرحمن الرحیم

 

پیشتر در اینجا طی بحث نسبتاً مفصلی عنوان کرده بودم که تلقی مشهور از کافر حربی نزد اکثریت غالب فقهای متأخر بنظر میرسد نمیتواند صحیح باشد و در حال حاضر هم دیگر فقیه مطرحی حاضر به دفاع از آن عقیده نیست و از قضا در آراء فقهایی همچون رهبری قرینه هایی در تضاد با آراء مشهور فقهای سابق به چشم میخورد. بر اساس نتیجه بحثی که در مقوله کافر حربی استخراج میشود یک اشکال پدید می آید و آن اینکه اگر کفار غیر اهل کتاب نباید بالاجبار مسلمان بشوند پس چگونه می بایست با ایشان در جامعه اسلامی رفتار کرد بخصوص وقتی جزیه فقط از کفار اهل کتاب در قالب کافر ذمی (اهل ذمه) اخذ میشده است؟!، من نام این اشکال را که پارادوکس جزیه مینامم.

برداشت متفاوتی را که در این پست از وبلاگ به منظور حل این اشکال بدنبال تبیین آن هستم گرچه قطعی نمیدانم لکن بنظرم با توجه به ادله ای که شرح خواهم داد بی اعتبار نیست.

امام خمینی و حق رأی زنان

بسم الله الرحمن الرحیم

 

یکی از مباحثی که حول آراء و افکار امام خمینی مورد انتقاد قشر سلطنت طلب مدافع پهلوی هست دیدگاه ایشان نسبت به حق رأی زنان میباشد. جریان مربوط میشود به مخالفت های آیت الله خمینی نسبت به لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی که بخشی از آنها بر روی حق انتخاب کردن (حق رأی) و حق انتخاب شدن زنان متمرکز بود. در اینجا دو دیدگاه مطرح است، نخست آنکه مرحوم امام خمینی مشابه شهید آیت الله سید حسن مدرس از لحاظ فقهی و عقیده شخصی مخالف حق رأی زنان بود و به فاصله چندماه در سال 1342 تغییر عقیده دادند و دوم آنکه ایشان بخاطر حکومت پهلوی این مخالفت را ابراز میداشت و تغییر عقیده ای صورت نپذیرفت.

میترائیسم و نقش مشهور به درفش کاویانی

بسم الله الرحمن الرحیم

 

میترائیسم یا آیین پرستش میترا/مِهر یکی از خدایان بزرگ عهد باستان تاریخ بشر در روم باستان حداقل تا قبل از سلطه کامل مسیحیت رواج داشته است. ریشه های باور به میترا را میتوان تا قرن پانزدهم قبل از میلاد مشاهده کرد (1)، نیز در ریگ ودا بعنوان کهن ترین مکتوب نظم تاریخ نام میترا به چشم میخورد و ستایش شده است (2). معابد یا پرستشگاه های میترا را «مهرابه/Mithraeum» می نامند که از دو جزء مهر + آبه تشکیل شده و برای وجه تسمیه «آبه» دو قول را بر شمردند نخست آنکه به معنی جای گود بوده و اشاره به مکان مهرابه در غارهای صخره ای یا زیر زمینی است، دوم آنکه سقف مهرابه ها عموماً به شکل گنبد بوده و گنبد را در فارسی آبه یا آوه نیز میگویند و ازین خاطر است که نام گرمابه یا گورابه را هم داریم. نیز ذکر شده «محراب» دوره اسلامی از «مهراب» آمده و مهراب مربوط به گنبد مهر است و سقف مهرابه ها عموماً مقعر بوده (3). در کشورهای اروپایی همچون انگلستان در شهر لندن (4) نیز مهرابه هایی باقی مانده از دوران امپراطوری روم باستان به چشم میخورد.

نقد آراء حجت الاسلام دکتر علی مصلح (4)

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در این پست میخواهم آخرین جلسه از چهار جلسه ای که با عنوان «نشست تخصصی ملی گرایی؛ کدام زرتشت، کدام کوروش» برگذار شد را بررسی (برای مشاهده ویدیو جلسه بنگرید به اینجا) و نقدهایی که بنظرم به سخنان آقای مصلح وارد است را خدمت شما خواننده گرامی عرض کنم (برای مشاهده نقد جلسه قبلی بنگرید به اینجا). با در نظر گرفتن چهار پست انتقادی که بر آراء ایشان طی این چهار جلسه منتشر کردم جمعاً 33 مورد نقد مستند و مستدل را بیان داشته و می بایست عرض کنم با وجود احترامی که برای ایشان قائلم اما بنظرم میرسد افکار و آراء اقای مصلح از جهاتی دچار سو گیری شناختی اعتقادی/Belief bias و سو گیری اعتبار نظر/Illusion of validity و تئوری توطئه/Conspiracy theory است.

نقد آراء حجت الاسلام دکتر علی مصلح (3)

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در قسمت پیشین (اینجا) نشان دادم که چگونه دکتر مصلح در نقد نبوت زرتشت بنظر میرسد استاندارد دوگانه ای دارند و به روایات درون دینی چنگ میزنند که وجاهت و اعتبار لازم را نداشته و نیز بر اساس روش ایشان امثال دانیال و قیدار نبی را نباید پیامبر خواند لکن با کمال تعجب ایشان این افراد را پیامبر میخوانند گویی مشکلشان فقط با شخص زرتشت است!.

نقد آراء حجت الاسلام دکتر علی مصلح (2)

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در این پست میخواهم نقد خودم بر سخنان دکتر مصلح در جلسه دوم از چهار جلسه ای که با عنوان «نشست تخصصی ملی گرایی؛ کدام زرتشت، کدام کوروش» برگذار شده است را بیان کنم (لینک نقد جلسه اول). ویدیو جلسه دوم را در این لینک میتوانید مشاهده بکنید که حاوی اطلاعات مفیدی هست و نشان دهنده دانش سخنران در رابطه با مباحث حول پیامبری زرتشت و اهل کتاب بودن مجوس، اما این مقوله مشخصاً دلیل بر وارد نبودن نقد به محتوای عرضه شده نمیشود و البته این گزاره منطقی بر نقدهای بنده حقیرم صدق میکند.

ملی گرایی نوین، هویت طلبی عصر مدرنیته

بسم الله الرحمن الرحیم

 

امسال برخی از منتقدین باستانگرایی به مناسبت پنجم دی ماه و سالروز ادعایی مرگ زرتشت پیرامون این شخصیت اسطوره ای خطاب به باستان پرستان گفتند چرا نگفتید چرا آریایی ها زرتشت را کشتند؟ و اینکه کنار قبر کوروش شعار ما آریایی هستیم عرب نمی پرستیم را سر میدهید ولی بر اساس گفته خود زرتشتیان زرتشت را آریاییان کشته اند (نقل به مضمون). نقد ایشان بدلیل آریایی بودن تورانیان هست چراکه قاتلین زرتشت ازین قوم بودند.

ریشه تاریخی اصطلاح دو رو

بسم الله الرحمن الرحیم

 

قطع به یقین تابحال اصطلاح دو رو را شنیده اید و مفهومی مرتبط با منافق بودن و ریا کاری و... را مشابه آنچه در فرهنگ لغات برای این اصطلاح درج شده برایش تصور میکنید. این عنوان ریشه در ایران ساسانی هم دارد و با حفظ کردن فحوای کلی بار معنایی که داشته است به زمان ما رسیده [در زبان های دیگر هم اصطلاح دو رو وجود دارد مثل انگلیسی، فلذا بنظرم میرسد نمیتوان گفت ایرانیان ساسانی مبدع این عنوان بودند و صرفاً مشخص میشود در آن زمان هم بکار برده میشده و چه بسا قبل تر هم در ایران رواج داشته است].