بررسی بخش تاریخ مطالعات اجتماعی پایه هفتم

بسم الله الرحمن الرحیم

 

مقدمه

یکی از مهم ترین ارکان در نظام هر کشوری آموزش و پرورش آن است و یکی از مهم ترین بخش های آموزش و پرورش کتب درسی است که نوجوانان آن کشور بصورت مستقیم ازین کتب درسی تغذیه فرهنگی و اطلاعاتی میکنند و در کشورهایی که اندیشه های ناسیونالیستی و پانی بشدت رسوخ و نفوذ دارد مقوله تاریخ و اندیشه تاریخی القا شده توسط حکومت میتواند یکی از مهم ترین قسمت های کتب درسی آموزش و پرورش باشد. در این بین نقش دروس تاریخ بسیار مهم هست و مسئولین امر باید بیش از حد عادی به نقل صحیح و بر پایه مستندات علمی تاریخ و نیز با مبنای انصاف و زدودن هرگونه اندیشه پانی [چه پان ایرانیسم چه پان ترکیسم چه پان عربیسم و...] به منظور در دسترس قرار دادن اطلاعات تاریخی بی حاشیه و صحیح به دانش آموزان اهتمام بورزند.

یادداشت کوتاه، هخامنشیان و قوم یهود

بسم الله الرحمن الرحیم

 

پیرامون رابطه حکومت هخامنشیان و یهود مطالب زیاد است و گرچه منابع یونانی و رومی در اینباره ساکت اند لکن قراینی هست که بیان میدارد یهودیان بلا استثناء رابطه حسنه ای با هخامنشیان بواسطه دو مؤسسه اقتصادی مهم خود در بابل [که شاید بتوانیم آنرا بانک بنامیم] داشته اند. ازین امر بخوبی میتوان بیان کرد که نفوذ یهود در دربار هخامنشیان بواسطه جایگاه بزرگ و قوی اقتصادی که در آن حکومت داشتند بهیچ عنوان غیر ممکن نبوده گرچه از کم و کیف آن بجز کتاب استر هیچ اطلاع دیگری نداریم و کتاب استر نیز هم مطالب داستانی دارد هم تاریخی.

سوره قدر و افرایم سوری

بسم الله الرحمن الرحیم

 

چند سال پیش بود که در فضای مجازی ادعا شد اشعار افرایم سوری شبیه به محتوای سوره قدر هستند و چون این فرد مسیحی قبل از پیامبر اسلام (صلوات الله علیه) میزیسته است بنابراین این سوره کپی برداری از آن اشعار است. خب عموماً مدعیان سندی برای گفته های خود ارائه نمیدادند و کار هم به ویکی پدیای فارسی کشید (اینجا) لکن آنقدر این شبهه گویا قوی نبود که در صفحات مربوطه در ویکی پدیای انگلیسی یعنی صفحه شب قدر و افرایم سوری (اینجا و اینجا) این شبهه مطرح بشود با وجود اینکه در بسیاری از موارد نه تنها ویکی پدیای انگلیسی مرجع ویکی پدیای فارسی هست بلکه کاملترم میباشد. بهرطبع یکی از افرادی که در وبسایت راه راستی کامنت میگذارد کتابی که این شبهه در آن مطرح شده بود را بهمراه لینک دانلود کتاب و نیز صفحه مربوطه در اختیارم گذاشت. ابتدا طرح شبهه را از خود کتاب برایتان میگذارم و سپس متن استخراج شده از کتاب و در نهایت نقد شبهه را بیان خواهم کرد:

پیوست چهارم مبحث خدمتکاران جنسی در ایران باستان

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در این پست میخواهیم به سند باستان شناسی اشاره کنیم که پروفسور جونز و پروفسور پیر بریان هردو در بررسی خود پیرامون حرمسرای شاهان هخامنشی بدان اشاره کرده بودند و آن یک رویدادنامه بابلی مربوط به اردشیر سوم [یازدهمین شاه هخامنشی فرزند اردشیر دوم] است. پروفسور آلبرت کریک گریسون این سند باستان شناسی را شرح و ترجمه آنرا نیز در کتاب خود درج کرده است:

پیوست سوم مبحث خدمتکاران جنسی در ایران باستان

بسم الله الرحمن الرحیم

 

پروفسور علیرضا شاهپور شهبازی در مقاله ای منتشر شده در دانشنامه ایرانیکا بطور خلاصه به مقوله خدمتکاران جنسی در ایران باستان پرداخته [خلاصه چون توضیحات کوتاه و ارجاعات متنش زیاد است و طبیعتاً اگر میخواست مفصل بپردازد باید چندین صفحه مینوشت و متن اصلی منابع را با دقت بررسی میکرد] و با تأیید وجود خدمتکاران جنسی و حرمسرا در زمان هخامنشیان و اشکانیان و ساسانیان اما آنرا به عاریت گرفته توسط ایرانیان باستان از خاور نزدیک خوانده و اشاره کرده در میان ایرانیان قدیم [منظور قبل از هخامنشیان و مادهاست] این چنین مقوله هایی نبوده و نتیجه گرفته پس ایرانیان آنها را از آشوریان و... اخذ کرده اند. این لینک مقاله پروفسور شهبازی:

iranicaonline.org/articles/harem-i

مقاله وی از جهاتی همراستا با اسناد است و از جهاتی نظر شخصی و مخالف اسناد. بطور کل اما مقاله ایشان موافق نظر پروفسور جونز و بریان و مقاله اصلی من است [وجود و استفاده برده وار زیاد ازین خدمتکاران جنسی در زمان هخامنشیان و نیز محروم بودنشان از آزادی های اجتماعی]. در اینجا نکته برداری را از کل مقاله کرده و به سمع شما میرسانم [نکات مقاله شهبازی را بصورت بولد شده و شماره دار نوشته و نقد خود را ذیلش بیان کردم و صرفاً در داخل چند مورد از متون مربوط به نکات دکتر شهبازی نیاز دیدم نکاتی را بصورت ایتالیک درج کنم]:

عدم دقت در تحلیل تاریخ: پروفسور محمد داندامایف (2)

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در این پست میخواهم صفحه ای دیگر از تاریخ سیاسی هخامنشی این اثر ارزنده و پر محتوای پروفسور محمد داندامایف یکی از برترین تاریخ دانان دنیا در حوزه ایران باستان را بررسی بکنم. بحث ما مربوط میشود به کلمه «داکو» و معنی آن در سال نهم رویدادنامه نبونئید که از کشته شدن شاهی بدست کوروش دوم سخن میگوید لکن پروفسور داندامایف بخاطر اعتبار بالای تواریخ یونانی سعی دارند معنی این کلمه را در این سند باستان شناسی بگونه ای دیگر بیان کنند، ایشان در صفحات 37 و 38 ترجمه فارسی کتاب میگویند:

پیوست دوم مبحث خدمتکاران جنسی در ایران باستان

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در این پست میخواهم دیدگاه پروفسور پیر بریان در رابطه با خدمتکاران جنسی در ایران باستان را بررسی بکنم. بطور کلی دیدگاه این دانشمند حوزه تاریخ ایران باستان مؤافق با چیزیست که در مقاله اصلی و پیوست یکم نشان دادم (همانطور که در مقاله اصلی دیدگاه پروفسور جونز را نیز بیان کردم و ایشان نیز بطور کل دیدگاهش مؤافق بود) و شاید نهایتاً عنوان شود در برخی جزئیات اختلاف وجود دارد. دیدگاه بریان را از صفحه 588 الی 606 در ترجمه فارسی آقای مهدی سمسار و از صفحه 277 الی 286 ترجمه انگلیسی آقای پیتر دنیلز مشاهده میشود. گرچه عموماً رویکرد باید بر بهره گیری از متن اصلی و یا نهایتاً ترجمه انگلیسی باشد که دقیق تر هستند لکن به جهت حجم مطالب در اینجا چاره ای جز بهره بردن از ترجمه فارسی بعنوان محور این پست نیست ولی در برخی مواقع هم که بد سلیقگی در ترجمه فارسی موج میزد آنرا متذکر شدیم. توجه داشته باشید که در اینجا بنا نیست خط به خط سخنان پروفسور بریان را توضیح بدهم بلکه تصویر صفحات کتاب را قرار دادم تا خواننده بخواند و به دیدگاه پروفسور و نیز اسناد مختلف و استدلال های متعدد واقف شود لکن برخی نکات را هم ذیل هر صفحه متذکر شدم:

پیوست یکم مبحث خدمتکاران جنسی در ایران باستان

بسم الله الرحمن الرحیم

 

پیشتر در اینجا به مقوله خدمتکاران جنسی در ایران باستان پرداخته و بر اساس اسناد یونانی و بابلی و عبری آنرا به ثبوت رساندیم و در این پست صرفاً میخواهیم گواهی تنی چند از نویسندگان عهد باستان را بعنوان تکلمه در مقوله وجود این خدمتکاران بیان نماییم. بود یا نبود اسناد این پست البته تفاوتی در اعتبار پستی که بعنوان تکلمه اش در نظر گرفته شده نمیکند چه آنکه آن در پست اصلی به لطف خداوند و مدد صاحب الزمان (عج) در بالاترین درجه اعتبار در علم تاریخ اسناد را گردآوری و شرح داده ایم و اینجا صرفاً جهت گردآوری هرچه بیشتر اسناد قلم فرسایی میکنیم.

پیرامون اجرای حکم ارتداد توسط زرتشتیان پس از فتح ایران

بسم الله الرحمن الرحیم

 

یکی از مواردی که در مقوله اجرای حکم ارتداد توسط زرتشتیان مطرح میشود این است که با در نظر گرفتن اینکه نظر زرتشتیان حتی پس از فتح ایران عموماً دال بر اعدام فرد مرتد بوده است (بنگرید به اینجا) مگر میشود پس از فتح ایران که حاکمیت بدست اعراب مسلمان افتاد زرتشتیان هنوز هم توانایی اینرا داشته باشند که فرد زرتشتی مرتد مسلمان یا مسیحی شده را اعدام نمایند؟!. در پاسخ لازم است دو نکته را از آن دوران متذکر شوم:

روز زن در آیین زرتشت، از دروغ تا واقعیت

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در این پست میخواهیم ماجرای روز زن در آیین زرتشت را که دستاویز خیلی از افراد در این چند سال در فضای مجازی شده بررسی بکنیم. خبرگزاری ایسنا طی چند پست نشان داده علاقه وافری به نشان دادن این روز بعنوان یک مقوله باستانی دارد؛ جایی از وجود این رسم در شهرستان قوچان در استان خراسان رضوی میگوید و نیز نقل قولی از دکتر جلال خالقی مطلق در اینباره بیان میکند (اینجا) جایی با خانم رؤیا اقبالی درخشان [نویسنده و مترجم] در این رابطه مصاحبه میکند (اینجا) و یا جایی هم به نقل از کتاب محمد جعفر یاحقی با عنوان «فرهنگ اساطیر؛ فرهنگ معاصر» ازین جشن سخن میگوید (اینجا) اما تمام اینها نقل قولهایی بی ارزش ان چه آنکه یا افرادی که ازشان نقل قول شده پژوهشگر و محقق دارای تخصص در زمینه آیین زرتشت و ایران باستان نیستند و یا منبعی مرتبط با تاریخ ایران باستان یا آیین زرتشت معرفی نشده است. قویترین پست این خبرگزاری همانی هست که در اسفند 1401 منتشر کرد (اینجا) و در آن از هاشم رضی نقل قول کرده است که هاشم رضی هم در نقل قول خود از دو منبع آثار الباقیه ابوریحان بیرونی و تاریخ گردیزی سخن گفته است. حال که تقریر رایج ازین روز را در فضای مجازی دیدید لازم است که بطور کامل این مقوله را بررسی کنیم:

وحی، پاشنه آشیل زرتشتیت نوین

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در این پست میخواهیم جایگاه وحی در آیین زرتشت را بر اساس نقل قولهایی از بزرگان معاصر این آیین بررسی نماییم و اوج بی اعتباری مفاهیم در این آیین را در نظر برخی باورمندان به آن نشان بدهیم. در پایان به تلاش فردی همچون موبد کوروش نیکنام در پایه گذاری نحله عقیدتی جدیدی در آیین زرتشت میرسیم که کاملاً در تضاد با زرتشتیان سنتی است و گویا موبد نیکنام بعنوان پرچمدار این استحاله عقیدتی سعی در بنیان گذاری مکتب نوینی که فقط اسم زرتشتیت را یدک میکشد دارد.

خط پهلوی در نگاه سه صاحب نظر

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در زمان ساسانیان زرتشتیان دو خط داشتند یکی خط اوستایی که صرفاً برای کتابت اوستا توسط زرتشتیان ابداع شده بود و هیچ کارایی دیگری نداشته و نیز عموم مردم میتوانسته آنرا فرا بگیرند و دومی خط پهلوی که اسناد و... دینی یا غیر دینی [بطور کل مکاتبات آن زمان] با آن نوشته میشد و بنا به در نود و نهم متن زرتشتی صد در نثر این خط را عامه مردم بهیچ عنوان نمیتوانسته فرا بگیرند و خب فراگیری همین خط موجب سواد آموزی میشده و دلیل عدم سواد داشتن طبقه غیر اشراف و غیر روحانی در زمان ساسانیان انحصاری بودن فراگیری این خط بوده است. اما چه شد که پس از فتح ایران توسط اعراب مسلمان این خط جای خود را به خط عربی نسخ داد و خط فارسی از این خط عربی پدید آمد و نه از خط پهلوی؟ برای این منظور بهتر است سخن دو ادیب مشهور یعنی ادوارد براون و میرزا جلال الدین همائی اصفهانی و نیز زبان شناسی بنام ورا سرجیونا راستورگوا (Vera Sergeevna Rastorgueva) را نقل کنیم:

عدم دقت در تحلیل تاریخ: پروفسور محمد داندامایف

بسم الله الرحمن الرحیم

 

پروفسور محمد داندامایف یکی از تاریخ دانان مسلمان و مشهور روسی است که در دانش وی شکی نداریم لکن این را هم میدانیم که وی معصوم و مصون از خطا نبوده است. در اینجا میخواهم به صفحه ای از کتاب تاریخ سیاسی هخامنشی که کتاب کاملاً معتبر و پرباری هم هست بپردازم و چند مورد تحلیل اشتباه را در آن نشان بدهم: